پارس جنوبی آینه تمام نمای تحقق وعده های دولت یازدهم

خوب به یاد داریم که 'بیژن نامدار زنگنه' وزیر نفت دولت تدبیر و امید در آغاز فعالیت این دولت در سال 92 به مردم و مسئولان وعده داد که تولید و برداشت گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی را تا پایان سال 96 افزایش دهد و به میزان برداشت و تولید کشور قطر از این میدان مشترک برساند.
اکنون با گذشت بیش از 3 سال از آن وعده میزان برداشت و تولید گاز ایران از این میدان مشترک از 285 میلیون متر مکعب در روز به 540 میلیون متر مکعب رسیده و براساس اعلام اخیر وزیر نفت این میزان در سال جاری از کشور قطر پیشی می گیرد.
وزیر نفت روز پنجشنبه ١٠ فروردین ماه 96 در بازدید از فازهای آماده افتتاح پارس جنوبی گفت: ایران تا پایان امسال در برداشت روزانه گاز از میدان مشترک پارس جنوبی از قطر پیشی می گیرد.
بیژن نامدار زنگنه با اشاره به اولویت گذاری فازهای پارس جنوبی در شهریورماه سال ٩٢ گفت: این اولویت گذاری نتیجه داد و فازهای ١٥و١٦ و١٢ در 2 سال گذشته و پس از آن فازهای ١٧و ١٨، ١٩ و ٢٠و ٢١ که سال گذشته در اولویت قرار گرفت و تا پایان ماه جاری به بهره برداری می رسند.
وی اضافه کرد: همکاران ما در این دولت ظرف کمتر از چهار سال، ١١ فاز از پارس جنوبی را به بهره برداری رساندند که این وضعیت در نوع خود بی سابقه است.
*سال ٩٦، سالی استثنایی برای صنعت نفت کشور
وزیر نفت با بیان اینکه امسال، سالی استثنایی برای صنعت نفت و کل کشور است، اظهار داشت : در سال جدید مجموعه ای از افتتاح های بسیار بی نظیر را در پارس جنوبی پیش رو داریم، طرح هایی که ارزش سرمایه گذاری در آن ها، به ٢٠ میلیارد دلار می رسد.
وی ادامه داد: علاوه بر طرح های فازهای 17، 18، 19، 20 و 21، لایه نفتی پارس جنوبی ، چندین مجتمع پتروشیمی نیز آماده افتتاح است.
زنگنه با بیان اینکه وزارت نفت وظیفه خود را برای تکمیل فازهای باقیمانده ای که بتازگی در اولویت قرار گرفته اند، انجام خواهد داد، تصریح کرد: تا پایان امسال قرار است برای هرکدام از فازهای ١٣، ٢٢، ٢٣ و ٢٤ و فاز ١٤یک واحد وارد مدار بهره برداری شود که این کار تصمیم بزرگی است که توسط وزارت نفت گرفته شده است.
وزیر نفت یادآورشد: سال جدید، برای وزارت نفت سال خوبی خواهد بود، بویژه اینکه امیدوارم تولیدمان در پارس جنوبی از قطر پیشی بگیرد، زیرا یکبار در سال ٨٤ به قطر رسیدیم و پس از آن در تولید گاز عقب افتادیم.
زنگنه ادامه داد: من فکر می کنم امسال بتوانیم در تولید روزانه از قطر پیشی بگیریم .
مدیرعامل شرکت نفت وگاز پارس نیز گفت: وعده وزیر نفت به مردم درباره افزایش تولید گاز از پارس جنوبی در دولت یازدهم، سال گذشته بطور کامل عملی شده است.
محمد مشکین فام ضمن ارائه گزارشی مشروح از وضعیت توسعه پارس جنوبی، با اشاره به اینکه در مدت 15 سال از توسعه این میدان کارهای عظیمی صورت گرفته است گفت: تولید گاز از ١٠ فاز نخست پارس جنوبی در سال ٩٢، حدود ٢٨٥ میلیون متر مکعب بود که این میزان با بهره برداری از ١١ فاز جدید پارس جنوبی در فروردین ماه امسال به ٥٤٠ میلیون متر مکعب در روز می رسد.
وی یادآورشد: میدان عظیم پارس جنوبی شامل ١٣ پالایشگاه بزرگ گازی و ٤٠ سکوی تولیدی است که از این شمار تاکنون ١٠ پالایشگاه در بخش خشکی و ٢٥ سکو در دریا تکمیل و به بهره برداری رسیده است.
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس به فعالیت های باقیمانده این شرکت در پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: در مجموع، کار ساخت سه پالایشگاه دیگر در دست اجراست و از ١٥ سکوی فازهایی که باید تکمیل و آماده راه اندازی شوند، هم اکنون ١٢ سکو در کارخانه شرکت های سازنده در دست ساخت است و 2 سکو نیز از طرح توسعه فاز ١١ در مدت ٢ سال آینده و پس از نهایی شدن قرار داد توسعه این طرح ساخته خواهد شد.
مشکین فام با اشاره به اینکه بخش عمده ای از فعالیت های صورت گرفته در پارس جنوبی در دریا صورت انجام شده و قابل رویت نیست، افزود: تاکنون عملیات اجرایی ٢٤٠٠ کیلومتر از مجموع ٣ هزار و ١٥٠ کیلومتر خط لوله ٣٢ اینچی که باید در بستر دریا کشیده شود، انجام شده و عملیات اجرای ٧٥٠ کیلومتر دیگر نیز در امسال و سال 97 محقق خواهدشد.
وی درباره وضعیت حفاری چاه های تولیدی درمیدان پارس جنوبی گفت: در مجموع برای کل میدان پارس جنوبی ٤١٥ حلقه چاه تعریف شده که از این میزان ٢٨٥ حلقه چاه حفاری و ١٥٧ حلقه چاه باقیمانده هم پس از تکمیل، به مدیریت تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس به عنوان بهره بردار میدان مشترک تحویل خواهد شد.
مشکین فام به تولید تجمعی گاز در پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: از سال 81 تا سال گذشته (٩٤)، ٨٧٩ میلیارد متر مکعب گاز از میدان پارس جنوبی تولید شده که ارزش محصولات تولیدی آن در این مدت، معادل ٣٧٨میلیارد دلار بوده است.
وی یادآور شد: بر اساس بودجه مصوب برای توسعه کل میدان پارس جنوبی، 91 میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز بوده که حدود 31 میلیارد دلار آن در پروژه های خاتمه یافته سرمایه گذاری شده و از 60 میلیارد دلار باقیمانده هم تاکنون 30 میلیارد دلار در طرح های در دست اجرا هزینه شده و ٢١ میلیارد دلار نیز برای توسعه نهایی میدان هزینه خواهد شد.
وی بیان کرد: با بهره برداری از کل منابع گازی پارس جنوبی در مدت یک سال، ٩٠ میلیارد دلار ارزش از محل این تولیدات بدست می آید که این رقم معادل حدود کل سرمایه گذاری صورت گرفته از ابتدای توسعه این میدان تا اتمام طرح های باقیمانده خواهد بود.
*تولید گاز ایران از پارس جنوبی در مدت ٣ سال دوبرابر شد
مشکین فام گفت: ظرفیت تولید گاز ایران درحال افزایش است و با تکمیل فازهای باقیمانده پارس جنوبی تا پایان سال 97 ظرفیت تولید گاز کشور از این نقطه به حدود 725 میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید.
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس گفت: وزیر نفت در ٣ سال گذشته وعده افزایش ٣٠٠ میلیون متر مکعب گاز از پارس جنوبی را به مردم داده بود که این وعده با تلاش وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران ونفت و گاز پارس به عنوان کارفرمای طرح های درحال توسعه و پیمانکاران داخلی بطور کامل عملی شده است.
وی افزود: حدود ١٠٣ میلیون متر مکعب گاز در سال ٩٣، حدود ٥٧ میلیون متر مکعب در سال ٩٤ و در سال 95 نیز ١٤٠ میلیون متر مکعب دیگر به ظرفیت تولید از پارس جنوبی افزوده شد که در نوع خود یک رکورد در تولید گاز کشور است.
مشکین فام اظهار داشت: به این ترتیب با رسیدن به ظرفیت فوق، تولید پارس جنوبی به 2برابر رقم تولید سال ٩٢، افزایش یافته است.
وی اظهار کرد: با فراورش گاز ترش حاصل از بخش دریا، در مجموع سالانه 9میلیون تن اتان، 10 میلیون تن پروپان و بوتان و روزانه یک میلیون بشکه میعانات گازی به همراه 5200 تن گوگرد تولید می شود.
*معرفی طرحهای در آستانه بهره برداری
فازهای17 و 18 میدان گازی پارس جنوبی در بلوک جنوب شرقی حوزه پارس جنوبی و حاشیه شرقی مرز آبی مشترک ایران و قطر قرار گرفته است.
این فاز با برخورداری از ذخایر درجا معادل 600 میلیارد متر مکعب حدود 5 درصد از ذخایر میدان گازی پارس جنوبی را به خود اختصاص داده است.
گاز طبیعی تولیدی در این فازها با طی مسافت حدود 110 کیلومتر از بستر دریا به پالایشگاه خشکی واقع در منطقه عسلویه منتقل می‌شود.
برنامه توسعه فازهای17 و 18 برای تولید50 میلیون متر مکعب گاز ترش، تر و غنی از 44 حلقه چاه تولیدی است که از طریق 2 سکوی اصلی و 2 سکوی اقماری برداشت می‌شود.
77 هزار بشکه میعانات گازی و 400 تن گوگرد از دیگر تولیدات روزانه این طرح است، همچنین 2900 تن گاز مایع ال ان جی و 2750تن اتان در روز به منظور تامین خوراک و واحدهای پتروشیمی مستقر در منطقه عسلویه تولید می‌ شود.
گاز تولیدی این فاز پس از شیرین‌سازی از طریق خط لوله هفتم سراسری به تامین بخش عمده‌ای از نیازهای فزآینده گاز طبیعی کشور در خوزستان و استان‌های غربی و نیز پشتیبانی از صادرات گاز به عراق به عنوان دومین مقصد صادرات گاز ایران در غرب کشور اختصاص خواهد یافت.
میعانات گازی تولیدی به عنوان ارزشمندترین محصول توسعه این فاز از طریق گوی شناور به مقاصد صادراتی بارگیری می‌شود.
همچنین گوگرد تولیدی پالایشگاه نیز پس از دانه‌بندی به اسکله صادراتی پارس 1 منتقل و از آنجا به بازارهای جهانی ارسال خواهد شد.
ارزش اقتصادی تولیدات این فازها با احتساب قیمت‌های فرضی حداقلی برای گاز طبیعی شیرین (معادل 13 سنت در هر متر مکعب) و میعانات (معادل 50 دلار در هر بشکه) به بیش از 4 میلیارد دلار در سال (روزانه معادل 30 میلیون دلار) بالغ می شود.
همچنین تامین نیازهای فزآینده داخلی به گاز طبیعی، کاهش وابستگی کشور به گاز طبیعی وارداتی از ترکمنستان، زمینه‌سازی برای توسعه سهم و حضور ایران دربازارهای منطقه‌ای گاز طبیعی و جایگزینی گاز طبیعی به عنوان پاک‌ترین سوخت فسیلی با سوخت مایع مصرفی در نیروگاه‌ها و بخش‌های صنعتی برای مقابله با چالش‌های زیست محیطی کلانشهرهای کشور بویژه آلودگی هوا، از مهم‌ترین مزایای گاز طبیعی تولیدی فازهای 17 و 18 است.
حجم تنوع تولیدات این پروژه گازی که بیشتر در سبد محصولات تجاری با تقاضای رو به رشد بازارهای جهانی قرار دارد، حاکی از سهم بالای این دستاورد در رشد شاخص‌های تولیدی و اقتصادی کشور است.
با وجود ثبت 140 میلیون نفر ساعت کار در فازهای 17 و 18 رکورد 31 میلیون ساعت کار بدون حادثه در سطح صنعت نفت در این طرح به ثبت رسید.
همچنین ارائه گواهی‌نامه و تائیدیه ارزیابی زیست محیطی برای مجموع طرح توسط سازمان حفاظت محیط زیست، بیانگر تعهد سازمانی شرکت نفت و گاز پارس به میثاق‌های زیست محیطی است.
تاسیسات دریائی این طرح شامل حفاری 44 حلقه چاه شامل 42 چاه توسعه‌ای و 2 چاه توصیفی در مجموع به میزان 180 کیلومتر، چهار سکوی تولیدی شامل 2سکوی اصلی و 2 سکوی اقماری هرکدام به همراه پایه سکو و ملحقات است.
طرح توسعه فازهای 17 و 18 میدان گازی پارس جنوبی از نظر حجم عملیات و میزان سرمایه‌گذاری، در شمار بزرگترین طرح‌های تاریخ صنعت نفت ایران و یکی از بزرگترین طرح‌های تولید گاز جهان در سال‌های اخیر است. بهره‌برداری از این طرح، نتیجه تلاش چندین ساله مدیران، مهندسان و متخصصان ارشد صنعت نفت ایران و سرمایه‌گذاری میلیاردها دلار منابع مالی است که با مدیریت شرکت نفت و گاز پارس به عنوان توسعه‌دهنده و بهره‌بردار بزرگ‌ترین مخزن مستقل گازی جهان و استفاده از مشارکت بیش از 60درصدی شرکت‌های داخلی، ضمن ایجاد دانش و تجارب فنی ذی‌قیمت، صدها هزار فرصت شغلی را برای کارگران و متخصصان حوزه‌های نفت و صنعت کشور ایجاد کرده است.
بومی‌سازی دانش فنی در بخش توسعه میادین گازی و ساخت تجهیزات و تاسیسات مربوطه، بهره‌مندی از نیروهای با تراز کیفی بالا در صنعت نفت برای نگهداشت و آموزش سرمایه‌های انسانی به عنوان ارزشمند‌ترین دارائی شرکت ملی نفت ایران، از دیگر دستاوردهای اجرای این فازها است.
همچنین این طرح را باید یکی از بهترین نمونه‌های مشارکت و همکاری شرکت‌های ایرانی با شرکای خارجی در اجرای طرح‌های صنعت نفت در دوران مواجهه با محدودیت های ناعادلانه بین المللی طی دهه اخیر دانست.
تجربه‌ای پربار و موفق از اجرای مگاپروژه‌ای با عنوان طرح توسعه فازهای 17 و 18 بخش هایی از بلوغ توانمدی های ملی ما در عرصه های راهبری توسعه پروژه های بزرگ انرژی به اثبات رساند.
**فاز 19
این فاز میدان گازی پارس جنوبی با مساحتی در حدود 216 هکتار در بلوک شرق حوزه پارس جنوبی و حاشیه غربی مرز آبی مشترک ایران و قطر قرار گرفته است.
این فاز با برخورداری از ذخایر گاز درجا معادل 17.3تریلیون فوت مکعب حدود 3.7 درصد از ذخایر میدان گازی پارس جنوبی را به خود اختصاص داده است.
گاز طبیعی تولیدی در این فاز با طی مسافت حدود 112 کیلومتر از بستر دریا به پالایشگاه خشکی واقع در منطقه تمبک در 30 کیلومتری بندر کنگان منتقل می‌شود.
تولیدات این فاز معادل 56.6 میلیون متر مکعب (2 میلیارد فوت مکعب) گاز ترش، تر و غنی از 21 حلقه چاه تولیدی است که از طریق 2 سکوی سرچاهی اصلی برداشت می‌شود.
50 میلیون متر مکعب گاز شیرین (متان) برای تزریق به شبکه سراسری (خط ششم سراسری)، 75 هزار بشکه میعانات گازی، 2550 تن گاز اتان 1700 تن گاز پروپان، 1100 تن گاز بوتان و 400 تن گوگرددر روز، سبد محصولات تولیدی طرح توسعه فاز 19 را شامل می‌شوند.
گاز تولیدی این فاز پس از شیرین‌سازی از طریق خط لوله ششم سراسری به تامین بخش عمده‌ای از نیازهای فزاینده گاز طبیعی کشور در محور جنوب غربی و غرب و نیز پشتیبانی از صادرات گاز به عراق به عنوان دومین مقصد صادرات گاز ایران در غرب کشور اختصاص خواهد یافت.
میعانات گازی تولیدی به عنوان ارزشمند ترین محصول توسعه این فاز از طریق گوی شناور به مقاصد صادراتی بار گیری می شود. محصولات پروپان و بوتان برای صادرات و گاز اتان خوراک مجتمع های پتروشیمی از دیگر تولیدات ارزشمند این طرح است.
گوگرد تولیدی پالایشگاه نیز پس از دانه‌بندی از طریق اسکله خدماتی پارس 2 راهی بازارهای صادراتی می‌ شود.
**فازهای 20و21
طرح توسعه فازهای 20 و 21 میدان گازی پارس جنوبی با هدف تولید روزانه 56.6 میلیون متر مکعب گاز غنی،
75 هزار بشکه میعانات گازی، یک میلیون تن اتان به منظور تامین خوراک واحدهای پتروشیمی، 400 تن گوگرد و تولید سالانه 1.05 میلیون تن گاز مایع ال پی جی (پروپان و بوتان) اجرا شده است.
تاسیسات دریایی این فازها شامل 2 سکوی دریایی در مجموع شامل 22 حلقه چاه در فاصله 105 کیلومتری ساحل عسلویه، 2 رشته خط لوله 32 اینچ دریایی انتقال گاز به طول تقریبی (هر خط) 105 کیلومتر ، 2 خط لوله 4.5 اینچ دریایی برای انتقال محلول گلایکول به طول تقریبی(هر خط) 105 کیلومتر است.
تاسیسات ساحلی آنها از جمله واحدهای دریافت و جداسازی گاز و میعانات، تثبیت میعانات گازی
چهار ردیف تصفیه گاز شامل واحدهای شیرین سازی، نم زدایی، تنظیم نقطه شبنم هر کدام به ظرفیت 500 میلیون فوت مکعب در روز در شرایط استاندارد، واحدهای تفکیک میعانات گازی و تصفیه ال پی جی تولیدی به همراه واحد تصفیه اتان، واحد فشرده‌سازی و تراکم گاز برای صادرات و واحدهای استحصال و بازیافت گوگرد به همراه واحد جداسازی و دانه بندی گوگرد و واحد تغلیظ و نمک زدایی منواتیلن گلایکول است.
سرویس های جانبی شامل آب شیرین کن بخار، توزیع برق، آبگیری از دریا و سرویس های متفرقه از قبیل نیتروژن، هوای فشرده، تصفیه آبهای صنعتی و فاضلاب، مشعل برای تخلیه اضطراری، سوخت گاز و دیزل پالایشگاه، آب آتش نشانی(مخزن و تلمبه ها و شبکه)، اتاق های کنترل، پست های برق، آزمایشگاه، انبار، کارگاه، دفاتر و غیره است.
علاوه براین چهار مخزن برای ذخیره و صادرات میعانات گازی هر یک به ظرفیت 60 هزار، 2 تانک ذخیره پروپان مایع هر یک به ظرفیت 45 هزار و 2 تانک ذخیره بوتان مایع هر یک به ظرفیت 35 هزار است.
اجرای پروژه فازهای 20و 21 به شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت ایران (او، آی، ای سی) به عنوان پیمانکار اصلی و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران واگذار شده است.
عملیات اجرایی این فاز از 25 خرداد ماه 1389 آغاز شد.
اشتغال زایی مستقیم روزانه ١٢٠٠ نفر شامل پیمانکاران اجرایی و ناظران است.
**پارس جنوبی، ذخیره گازی نام‌آور
بزرگ‌ترین میدان مستقل گازی جهان با عنوان پارس جنوبی در ایران و با نام گنبد شمالی (North Dome) در بخش قطری شناخته می‌شود.
این ماموت گازی با برخورداری از 51 تریلیون متر مکعب ذخایر گازی و حدود 50 میلیارد بشکه ذخایر میعانات گازی، سهمی معادل 27 درصد از مجموع ذخایر اثبات شده گاز دنیا را در خود جای داده است.
این حوزه در مساحتی به وسعت 9700 کیلومتر مربع گسترده شده است که از این میزان، 3700 کیلومتر در آبهای سرزمینی ایران و مابقی در حوزه دریای کشور قطر در خلیج فارس واقع شده است.
14 تریلیون متر مکعب از ذخایر گازی و 19 میلیارد بشکه از ذخایر نفت میعانات همراه با 7.5 میلیارد بشکه ذخایر نفتدر بخش ایرانی این میدان قرار دارد.
این بخش همچنین بزرگترین مخزن گاز هلیوم جهان با ذخایری معادل 28 درصد مجموع ذخایر اثبات شده جهانی محسوب می‌شود.
ذخایر کشورمان در این میدان، حدود نیمی از مجموع ذخایر اثبات شده گاز ایران و 8درصد از مجموع ذخایر جهانی گاز طبیعی را تشکیل می‌دهد.
این رقم در قطر، به عنوان شریک مخزن، معادل تمامی ذخایر گازی این کشور است.
رئیس جمهوری 27 و 28 فروردین ماه جاری برای پنجمین بار در دولت یازدهم به استان بوشهر سفر می کند و در این سفر 2 روزه علاوه بر پالایشگاههای پنج فاز پارس جنوبی (17، 18، 19، 20 و 21)، ورزشگاه 15 هزار نفری شهر بوشهر، بیمارستان شهرستان دیر و طرح راهسازی کمربندی کنگان نیز افتتاح خواهد شد.
حجت الاسلام حسن روحانی در دوران ریاست جمهوری تاکنون چهار بار در سالهای 92 (درجریان زلزله دشتستان)، 93(سفر استانی و افتتاح فاز 12 پارس جنوبی) و 94( افتتاح فازهای 15 و 16 پارس جنوبی) به استان بوشهر سفر کرده است.