تابناک/ خورشیدذره ذره در محاق می شود، اینجا رشت، سرزمین باران های نقره ای برای لحظاتی پدیده ای زیبا را درک می کند که برای آخرین بار در قرن جاری بروز و ظهور دارد و ماه کمتر از نیمی از خورشید را می بلعد.
اما دوباره بعد از اندک زمانی تاب نمی آورد و به جای خود بازگشته و خورشید درخشان آسمان را پر می کند.
این آخرین خورشید گرفتگی قرن اینجا در رشت در میان هیاهو و نشاط کودکان و شور و حال میانسالان و جوانان از پشت عینک های مخصوص و تلسکوپهای مستقر در پارک ملت زیبایی دیگری دارد و با وجود کرونا لذت این آفتاب شرجی با کسوف به نیمه نرسیده (حدود ۴۸ درصد) نشاط آور است.
تماشای این پدیده شگفت در آسمان شهر رشت امروز "یکشنبه" با حضور پرشور دوستداران علم نجوم در بوستان ملت انجام شد و بسیاری از دانش پژوهان انجمن، خانواده ها و عموم مردم با هم این کسوف حلقوی را با هم به تماشا نشستند و در کنار آن برنامه آموزشی ویژه ای هم از سوی انجمن نجوم ثاقب استان ارائه شد که لذت و درک این پدیده زیبا را برای حاضران چندین برابر کرد.
در میان تماشاگران این پدیده از پشت عینک های ویژه، گروه های سنی مختلف از کودک پنج ساله تا پیرمرد ۷۰، ۸۰ ساله دیده می شود که با حظ و لذتی خاص آسمان را رصد می کردند.
دست اندرکاران انجمن نجوم ثاقب استان در اولین ساعات روز قبل از شروع خورشید گرفتگی، امکانات لازم برای رصد این پدیده زیبا و شگفت را در محوطه بوستان ملت برای مردم مهیا کرده بودند و از قبل شروع کسوف، جلوی در انجمن مملو از جمعیت بود تا عینک های مخصوص برای رصد را دریافت کنند و بیش از همه کودکان و نوجوانان بودند.
علاوه بر عینک های ویژه رصد خورشیدگرفتکی تلسکوپ هایی نیز در بوستان ملت برای تماشای این پدیده آماده شده بود و علاقمندان برای مشاهده این رویداد نجومی یک به یک با فاصله گذاری اجتماعی از طریق لنزهای دوربین های تلسکوپ ها خورشید را رصد کرده و فارغ التحصیلان و کارشناسان علم نجوم نیز به سووالات آنان پاسخ می دادند.
محمد مهدی کودکی است با اشتیاق فراوان و دستان کوچکش عینک را به چشم گرفته و سر را به سمت آسمان چرخانده و با چنان ولع و هیجانی می بیند و جست و خیز می کند که مادر نگرانش می شود که مبادا عینک پس رود و چشمش آسیب ببیند.
اما او دست مادر را پس می زند و دوباره دو دستی عینک را می چسبد.
مادرش میترا می گوید : بعد مدتها و حال و هوا نه چندان خوشایند کرونایی و محدودیت بچه ها در خانه، فرصتی شد تا با فرزندم بیرون آمدیم و این حضور و هیجان برایش بسیار لذت بخش است.
میانسالان هم حال و هوایی دیگر دارند و با لبخند و جملاتی که نشان از لذت دیدن این مناظر از پشت تلسکوپ و عینک های ویژه دارد این پدیده را رصد می کنند.
در این میان حضور ذهن، دانش و اطلاعات یکی از این کارشناسان بسیار بالا و جذاب می نمود و همه با هیجان و اشتیاق به او گوش می دادند.
فارغ التحصیل رشته نجوم از دانشگاه آمریکا و عضو پروژه تحقیقاتی سفر به ماه سازمان ناسا با اشاره به علاقه و استقبال مردم گیلان به علم نجوم بیان داشت: در این استان آسمان ابری زیاد داریم، طبیعی است که مردم به این علم علاقمند باشند، ضمن آنکه در گیلان پتانسیل های خوبی از علاقمندان به علم نجوم داریم.
علی رازقی در حاشیه این مراسم و رصد خورشیدگرفتگی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا نخست توضیحی از خورشید گرفتگی ارائه می دهد و می گوید : ماه به دور زمین می چرخد و مدار ماه در این گردش روی یک صفحه قرار ندارد، گاهی بالاتر و گاهی پایین تر از صفحه مداری زمین و بعضی اوقاف روی یک صفحه قرار می گیرد، هرگاه ماه بین زمین و خورشید قرار گیرد، کره ماه مانع رسیدن نور خورشید به زمین می شود و ما شاهد پدیده "کسوف" می شویم.
وی اظهار داشت: در مورد خورشیدگرفتگی امروز نیز با توجه به اینکه فاصله ماه تا زمین به شکل بیضی و گاهی از زمین دور است که این فاصله حدود ۴۲۰ هزار کیلومتر است گاهی نیزبه زمین نزدیکتر می شود که در این هنگام حدود ۳۶۰ هزار کیلومتر از زمین فاصله دارد این پدیده باعث می شود تا اندازه قرص ماه از روی زمین گاهی بزرگتر و گاهی کوچکتر به چشم آید.
رازقی خاطر نشان کرد: زمانی که قرص ماه کوچکتر باشد، نمی تواند تمام سطح خورشید را بپوشاند در این حالت خورشیدگرفتگی حلقوی اتفاق می افتد به همین دلیل خورشیدگرفتگی امروز حلقوی است.
وی بیان داشت: شاید از نظر ظاهری مردم خیلی متوجه خورشیدگرفتگی امروز نشوند، زیرا حتی اگر ۵ درصد خورشید نورانی باشد، همچنان روشن و تابنده است. تنها درخورشیدگرفتگی کامل تمام قرص خورشید تیره شده و برای دقایقی آسمان تاریک و روز به شب تبدیل می شود.
وی با بیان اینکه خورشیدگرفتگی امروز از حدود ساعت ۹ صبح آغاز شد و در حوالی ساعت ۱۰ به بیشترین مقدار خود رسید و حدود ساعت ۳۰:۱۱ پایان یافت، خاطر نشان کرد: برای مشاهده خورشیدگرفتگی حتما باید از ابزارهای کمکی مانند شیشه جوشکاری نمره ۱۴ و عینک های مخصوص و غیره استفاده کرد تا به چشم آسیبی نرسد.
رازقی اضافه کرد: امروز موقعیت جغرافیایی ایران به گونه ای است که در رشت نمی توان خورشیدگرفتگی حلقوی را به طور کامل مشاهده کرد وفقط ۴۸ درصد سطح خورشید توسط ماه پوشیده شد.
خورشید گرفتگی بعدی در ایران در سال ۱۴۰۱
این فارغ التحصیل رشته نجوم از آمریکا بیان داشت: خورشید گرفتگی بعدی قابل رویت در ایران "تیرگی خورشید با ۶۰ درصد" با عنوان خورشید گرفتگی جزئی در سوم آبان سال ۱۴۰۱ اتفاق می افتد و بعد از آن تا ۵ سال هیچ خورشید گرفتگی در ایران قابل رویت نخواهد بود.
وی با بیان اینکه در یازدهم مرداد ۱۴۰۶ نیز یک خورشیدگرفتگی جزئی در ایران خواهیم داشت، اظهار داشت: اگر باز هم علاقمند به رصد خورشیدگرفتگی کامل هستیم این پدیده شگفت انگیز ۱۳ سال آینده اتفاق می افتد و در شیراز به طور کامل قابل رویت است.
رازقی در ادامه سخنانش با اشاره به اجرای برنامه رصد خورشیدگرفتگی "حلقوی" از سوی انجمن نجوم ثاقب گیلان در بوستان ملت رشت خاطر نشان کرد: ترویج علم نجوم از اهداف این انجمن است، در پدیده های مختلف نجومی از جمله خورشیدگرفتگی، ماه گرفتگی و غیره امکانات لازم را برای رصد این پدیده ها مهیا می کنیم ضمن اینکه برخی از پدیده های تخصصی را در قالب رصد های تخصصی در خارج شهر انجام می دهیم.
وی که یکی از اعضای موسس انجمن نجوم ثاقب گیلان است، بیان داشت: این انجمن را در سال ۷۹ با هدف اشاعه علم نجوم تاسیس کردیم، ابتدا کارمان را در این انجمن با رصد آغاز و بعد وارد آموزش شدیم، کلاس های مقدماتی و پیشرفه نجوم از برنامه های انجمن است.
رازقی با بیان اینکه از ۱۰ سال گذشته با همکاری نهادهای بین المللی دعوت از اساتید جهانی را در انجمن داریم، اضافه کرد: تاکنون با دعوت از اساتیدی از کشورهای کانادا، هلند، رومانی و لهستان در انجمن نجوم ثاقب استان گیلان دوره های آموزشی بین المللی را برگزار کرده ایم.
عضو پروژه تحقیقاتی سفر به ماه با اشاره به اهدا گواهینامه رسمی در تمامی کلاس های انجمن نجوم ثاقب استان گیلان اظهار داشت: دانش پژوهان این انجمن از گروه سنی ابتدایی تا بزرگسالان "پزشک، بازاری و غیره" را شامل می شوند.
وی در بخش دیگری از مصاحبه با بیان اینکه هیچ گونه حمایتی به انجمن نجوم ثاقب گیلان نمی شود، اضافه کرد: تمامی فعالیت ها و برنامه های این انجمن را با هزینه شخصی انجام می دهیم، البته در دوره هایی از سوی شورای شهر و شهرداری رشت همکاری خوبی داشتیم اما این همکاری ها کافی نیست و انتظار همکاری های بیشتری را از سوی نهادهای دولتی داریم.
رونمایی از سومین ساعت آفتابی
رونمایی از سومین ساعت آفتابی در بوستان ملت رشت از دیگر برنامه های امروز "یکشنبه" انجمن نجوم ثاقب گیلان بود که با استقبال عموم مردم مواجه شد، پیش از این اولین ساعت آفتابی آنالماتیک یکی از دقیق ترین ساعت های آفتابی جهان در بوستان ملت بعد از آن دومین ساعت آفتابی کتابی در این بوستان نصب شدند، امروز نیز رونمایی از سومین ساعت آفتابی ساخته شده روی گاری چوبی در این بوستان افتتاح شد.
عضو شورای اسلامی کلانشهر رشت در مراسم رصد خورشیدگرفتگی و رونمایی از سومین ساعت آفتابی در بوستان ملت رشت در سخنانی با قدردانی از انجمن نجوم ثاقب استان گیلان گفت: با همت این انجمن سومین ساعت آفتابی رونمایی شد، امیدواریم که در آینده هر طرف این بوستان ساعت آفتابی داشته باشد و بوستان ملت را به عنوان پارک ساعت آفتابی معرفی کنیم.
محمدحسن عاقل منش با تبریک بیستمین سالگرد تاسیس انجمن نجوم ثاقب گیلان اظهار داشت: موسسان این انجمن و اساتید آن تاکنون چهره های ارزشمند علمی را به جامعه تحویل دادند به طوری که بسیاری از شخصیت های ارزشمند علمی در دانشگاه های معتبر مشغول به تحصیل یا انجام فعالیت های علمی هستند.
آمنه جاوید هیات موسس انجمن نجوم ثاقب استان گیلان نیز در این مراسم بیان داشت: در آموزش ها برای بیان مثالی با هدف نشان دادن ارتباط درست انسانها، همواره از طبیعت کمک می گرفتم و به شاگردان و دانش پژوهان می گفتم که به خورشید نگاه کنید اگر خورشید نباشد چه اتفاقی در زندگی انسان ها پیش می آید.
وی اظهار داشت: ما انسان ها در کره زمین زنجیر وار به هم متصل هستیم با کمک همدیگر می توانیم زندگی بهتری داشته باشیم.
اغلب مراجع خواندن نماز آیات به هنگام وقوع خورشید گرفتگی در شهر یا روستای محل حضور فرد را و حتی اگر آن را رویت نکرده باشد واجب می دانند.