رستاخیز فیلمی است به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش که به قول خود این کارگردان زحمت کش سینما برای انتقال مفاهیم ناب عاشورا ساخته شده است و فیلمی برخواسته از باورهای دینی است اما همیشه حسن نیت همراه با حسن فعل نخواهد بود و این مطلب در این فیلم به شدت مصداق پیدا کرده هرچند کارگردان از آن بی اطلاع بوده و یازده سال بدون اطلاع یک فیلم را با هزینههای سنگین تولید نموده است.
کسی نمیتواند منکر برخی ویژگیهای فنی این فیلم شود اما حتی در سینمای مبتذل هالیوود نیزمحتوای فیلمدر کنار مسائل فنی کاملا قابل قبول و مطرح است، نکتهای که از گفتههای کارگردان این فیلم در نشست هم اندیشی نمایش فیلم رستاخیز در اصفهان به خوبی مشخص بود که در نظر گرفته نشده است، درویش در پاسخ و به علت و چرایی اعتراض مراجع به فیلم تنها به این نکته بسنده کرد که نمیدانم چه میگویید؟!!
یعنی یک کارگردان که فیلمش را در جشنواره بین المللی فیلم فجر نمایش داده و پس از آن به صدر تا ذیل کشور ایراد میگیرد که چرا امکان حضور در عرصه جهانی نداریم، چرا سینماهای ما کم است، چرا سینماها خوب نیست و دهها ایراد دیگر از بیانیه های مراجع تقلید و علما درباره این فیلم خبر دار نیست؟ اگر یک مسؤول به شما در پاسخ به کمبود سینما در کشور بگوید نمیدانم چه میگویید شما چه جوابی خواهی داد؟
اینجا اصفهان استپایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامیاگر فیلمی در اصفهان مقبول واقع شود و دلسوزان اسلام و انقلاب این فیلم را تأیید کنند مطمئن باشید که قطعا این فیلم با استقبال مجامع و محافل فرهنگی سراسر کشور مواجه خواهد شد اما وقتی که مراجع تقلید که نائب فرزند امام حسین (ع) در میان ما هستند فیلم شما را محکوم کردهاند و شما برخلاف فتوای آنها عمل کردهاید و حتی از آن بی اطلاع هستید آیا انتظار دارید اصحاب رسانه و فعالان فرهنگی، ثناگویان و منتظران اکران فیلم شما باشند و شما را برای آنچه که ساختید تشویق کنندو برایتان کف بزنند؟!
آیا واقعا پیام عاشورا حق طلبی و بیان حق و حقیقت نیست؟ آیا در عاشورا در داستان وهب نصرانی چیزی به جز میل ذاتی انسان به حقیقت به چشم میخورد؟ آیا شما انتظار دارید ما همه باورهایمان را کنار گذاشته و همه آنچه سالیان سال در درس بزرگان و علما آموخته ایم فراموش کنیم و تعریف جدیدی از عاشورا را بشنویم؟ آیا در جهان تشیع و در بین کسانی که عاشورا را شناختهاند کسی میتواند منکر عظمت شخصیت حضرت قمربنی هاشم شود؟ آیا نشان دادن چهره شخصیتهایی نظیر برادر با وفای امام حسین (ع) و فرزند رشید ایشان حضرت علی اکبر (ع) به چهره حقیقی ایشان نزد مردم ضربه نمی زند؟ آیا قرار گرفتن یک خواننده و مدل در نقش حضرت ابوالفضل سبب ضربه دیدن چهره ایشان نمی شود؟!
البته این واکنشهای بزرگان و مراجع تنها در برابر ایرادات فیلم سینمایی رستاخیز نبوده به عنوان مثال آیت الله العظمی وحید خراسانی پیرامون نمایش چهره حضرت عباس در سریال مختارنامه در سخنرانی مفصل،نشان دادن چهره مقدس حضرت عباس(ع) را غلط و موجب شقاوت و بدبختی در دنیا و آخرت و حتی محرومیت از رحمت ابدی خداوند دانستند، حال در فیلم سینمایی رستاخیز نه تنها عبرتی از سریال مختارنامه گرفته نشد بلکهنمایش چهره مبارک حضرت علی اکبر(ع) نیز به پروژه افزوده شده است!!!
شاید لازم است که یادآوری کنیم آیت الله العظمی علوی گرگانی، آیت الله العظمی وحید خراسانی و سایر علما و بزرگان دین از جمله کسانی بودند که پس از نمایش فیلم در جشنواره فیم فجر علیه آن موضع گرفتند و نه تنها به نشان دادن چهره ائمه بلکه به روایت تاریخی فیلم نیز اعتراض کردند و حلقه مفقوده همه اینها واکنش و یا پاسخی از سوی سازندگان فیلم است.
اما طی استفتائی که از دفتر چند تن از مراجع معظم تقلید به عمل آمد نتیجه بر آن شد که نه تنها نشان دادن چهره مبارک حضرت عباس و حضرت علی اکبر حرام است بلکه دیدن چنین فیلمی نیز حرام است.
متن سؤال و پاسخ چند تن از مراجع عظام:
سلام آیا نشان دادن چهره حضرت عباس و حضرت علی اکبر علیهما الاسلام بدون هاله نور و به صورت معمولی مانند دیگر شخصیت ها در فیلم جایز است یا خیر؟ در صورت عدم جواز تولید، پخش و تماشای چنین فیلمی از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
آیت الله العظمی علوی گرگانی:
بسمه تعالی
نشان دادن چهره ذوات مقدسه و معصومین به صورت کامل جایز نیست چرا که غالبا موجب اهانت و عدم احترام به شخصیت انها می شود وساخت و نشان دادن فیلمی که دارای چنین صحنه هایی باشد جایز نیست.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی:
نشان دادن چهره ي آن بزرگواران به طور آشکار به مصلحت نيست و بهترين راه حل اين است که مانند معصومين (عليهم السلام) به صورت مبهم يا در هاله اي از نور نشان دهند تا مشکلي پيش نيايد. در مورد فيلم ها رعايت احترام آن بزرگواران ايجاب مي کند که چهره ي مبارک آن ها را به طور واضح و آشکار نشان ندهند.
آیت الله العظمی مظاهری:
این کار حرام است و نباید چنین تصاویری نشان داده شود.
دفتر آیت الله العظمی وحید خراسانی اما همان بیانیه شدید الحنی که ایشان پیرامون نشان دادن چهره حضرت عباس (ع) در فیلم مختارنامه صادر کرده بودند را به عنوان پاسخ به این سؤال ارائه دادند.
در کل باید توجه داشت که در دین مبین اسلام هدف وسیله را توجیه نمیکند، همانطور که در تاریخ اسلام شاهد هستیم ائمه برای دستیابی به اهداف مقدسشان هرگز ذره ای دچار خطا و انحراف نشدند، شاید سازندگان فیلم رستاخیز هدفی بسیار مقدس داشتهاند اما این فیلم را نه تنها نمیتوان بازگو کننده عاشورا دانست بلکه به نوعی در آن به شخصیتهای درخشان و بی نظیر عاشورا نظیر حضرت عباس بی احترامی هم شده است، بهتر بود یازده سال پیش ابتدا نظر مراجع سنجیده میشد سپس داستان فیلم به مرحله ساخت و تولید وارد میشد، سؤالات و پاسخهایی که از مراجع عظام ارائه شده و در سایت فیلم رستاخیز وجود دارد پیرامون موضوع مورد بحث نیست و تنها آیت الله مکارم شیرازی فرمودهاند نشان دادن چهره معصومین بدون هاله نور جایز نیست، حال باید وارد بحثهای کلامی شویم که آیا حضرت عباس و علی اکبر از عصمت برخوردار بودند یا نه در صورتی که اگر مانند سؤال بالا استفتاء صورت میگرفت دیگر ابهامی وجود نداشت و زحمت یک دههای سازندگان این فیلم اینگونه خدشه دار نمی شد.
*با توجه به همه این مسئل مطرح شده باید تأکید کرد اقدام جسورانه آیت الله مهدوی، نماینده ولی فقیه و امام جمعه اصفهان در راستای لغو اکران این فیلم در اصفهان، قابل توجه است و امید می رود وجود مشکلات تاریخی و شرعی که این فیلم دارد، اکران آن در سراسر کشور ممنوع شود.
یادداشت: متین فیروزآبادی