موضوع دمای هوا در اهواز در سال های گذشته محل بحث و نقد و نظرهای مختلفی بوده است. گاهی اوقات در میان شهروندان شایعاتی بروز کرده که سازمان هواشناسی مقدار واقعی دمای هوای اهواز در تابستان را اعلام نمی کند تا باعث تعطیلی ادارات و سازمانهای دولتی نشود. موضوعی که همواره با تکذیب سازمان هواشناسی مواجه شده است.ضمن آنکه به نظر می رسد دستورالعمل و قانونی برای تعطیلی ادارات در دمای بالای50درجه وجود ندارد، هرچند گفته می شود در صورت رسیدن دما به این مرز، بررسی موضوع در دستور کار کارشناسان مربوطه جهت تصمیم گیری قرار می گیرد.
با این وجود هنوز جای یک سوال باقی است که برای این شرایط خاص آب و هوایی چه تسهیلاتی در نظر گرفته می شود؟ آیا براستی سختی کار در چنین وضعیتی، در نظر گرفته می شود و دولت و مجلس در این زمینه تدابیری برای شهروندان خوزستانی دارند؟
به گزارش تابناک خوزستان، متاسفانه در سال های گذشته نه تنها تسهیلات خاصی برای در نظر گرفتن فوق العاده کار در این شرایط دمایی در نظر گرفته نشده بلکه دولت حمایتی از تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی در اهواز نکرده و قیمت بنزین در این کلانشهر نیز همان نرخی است که در دیگر شهرهای کشور جاری است.
روزنامه گاردین اخیرا گزارشی را منتشر کرده است که بر اساس آن سه شهر کویت، کراچی و اهواز هماکنون بیشترین افزایش دما را در مقایسه با سایر شهرهای جهان تجربه میکنند.
در این گزارش تاکید شده که این سه شهر به نوعی بالاترین دمای هوا در جهان را تجربه میکنند و این موج گرما توام با شرایط نامطلوب آب و هوایی میتواند پیامدهای سوء به ویژه برای اقشار فقیرتر و آسیبپذیرتر داشته باشد.
پنجشنبه گذشته دمای هوا در شهر کویت به ۵۰ درجه سانتیگراد رسید اگرچه رکورد افزایش دمای این شهر به تابستان سال گذشته (۲۰۱۴) و دمای ۵۲ درجه سانتیگراد برمیگردد. در طول ماههای داغ و سوزان این شهر، بیشتر ساکنان آن به مکانهای سرپوشیده و مجهز به خنککننده و تهویهکننده هوا پناه میبرند. در واقع کویت یکی از داغترین شهرهای جهان محسوب میشود.
بعد از کویت، اهواز نیز در لیست گرمترین شهرهای جهان قرار گرفته و در ماه ژوئیه امسال (۲۰۱۵) دمای هوا در این شهر از ۵۰ درجه سانتیگراد فراتر رفت.
در شهر کراچیِ پاکستان نیز موج گرما به حدی رسید که تا پایان ماه ژوئن بیش از ۷۵۰ تن به دلیل گرما جان خود را از دست دادند و دهها هزار نفر دیگر به دلیل از دست رفتن آب بدن و گرمازدگی تحت درمان قرار گرفتند. دود ناشی از فعالیت کارخانهها، آلودگی حاصل از تردد خودروها و انتشار گرد و غبار از جمله عواملی هستند که این شهر را از نقطهنظر کارشناسان سازمان جهانی بهداشت (WHO) در زمره بیکیفیتترین مناطق به لحاظ شرایط آب و هوایی قرار داده است. برخی مناطق هند نیز تقریبا در شرایط مشابهی هستند.
در این گزارش همچنین تاکید شده که در کشورهایی مثل هند و پاکستان به دلیل ضعف برنامهریزی، ارزیابی دقیق از تاثیر افزایش دما روی ساکنان شهرها و زندگی عادی مردم تقریبا غیرممکن است.
به گفته «آریانا ورما» از کارشناسان سلامت شهری در دانشگاه منچستر در برخی کشورهای کمدرآمد، جمعآوری اطلاعات دقیق و قابل استناد معمولا کار دشواری است. از آنجا که در بسیاری از این کشورها ممکن است آمار رسمی کمتر از رقم واقعی باشند، این احتمال وجود دارد که شمار واقعی تلفات و خسارات ناشی از تغییرات آب و هوایی بیشتر از آمار اعلام شده باشد.
ورما با تاکید بر اینکه به طور معمول افراد کمدرآمد در گرمترین و آلودهترین مناطق شهری سکونت دارند و کار میکنند، اظهار داشت: بهبود برنامه ریزی شهری برای حفظ سلامت آسیبپذیرترین اقشار جامعه ضرورت دارد. حتی در شهرهای پردرآمد نیز ضعف در برنامهریزی میتواند تاثیر گرما را تشدید کند.
در همین رابطه مطالعهای در سال ۲۰۱۵ انجام گرفته که پیشبینی میکند در هند تا پیش از پایان قرن حاضر، نرخ مرگ و میرهای مرتبط با گرما در مناطق شهری دستکم دو برابر افزایش خواهد داشت.
در این گزارش تاکید شده در صورتی که بتوان افزایش دمای هوا را به ۲ درجه سانتیگراد محدود کرد، تعداد روزهای داغ و سوزان در بخشهایی از خاورمیانه و شمال آفریقا ممکن است در ۴۰ سال آینده روند ثابتی داشته باشد.
ماهشهر و گرمای واقعی که مردم احساس می کنند
اخیرا به دلیل افزایش گرما در عراق، عده ای از شهروندان عراقی جان خود را از دست دادند و بهمین دلیل دو روز تعطیل شدند.
در همین حال بی بی سی گزارش داده است که دمای بندر ماهشهر دیروز، هشت مرداد، ۴۳ درجه سانتیگراد بود که با در نظر گرفتن دمای جنوب ایران چندان بالا به نظر نمیرسد اما دمای نقطه شبنم (Dew Point) در این شهر دیروز ۳۲ درجه سانتیگراد بود. از این رو نمایه گرما در بندر ماهشهر به ۶۸ درجه سانتیگراد رسیده است.
نمایه گرما بر اساس گرمای هوا و رطوبت نسبی آن تعیین میشود و نشان دهنده گرمایی است که مردم واقعا حس میکنند. آنتونی سالیانی، هواشناس و پژوهشگر شرکت Accuweather (شرکت آمریکایی فروش اطلاعات هواشناسی) دیروز در توئیتر این موضوع را "جالب توجهترین" مشاهده دوران حرفهایش لقب داد و گرمای دیروز ماهشهر را به رکورد جهانی نزدیک دانست.
رکورد نمایه گرما، در ظهران عربستان ثبت شده است؛ ۴۲ درجه گرمای هوا و ۳۵ درجه نقطه شبنم که نمایه گرما را به عدد ۸۱ درجه سانتی گراد رساند.
بندر ماهشهر امروز هم بالاترین دمای نقطه شبنم (۳۱) و نمایه گرما (۶۱.۹) را در دنیا داشته، تنها شهری که امروز نمایه گرمای آن بالای ۵۵ بوده است.
مهمترین راهی که بدن انسان دمای خود را کاهش میدهد تعریق است، اما وقتی هوا از رطوبت اشباع باشد و در نقطه شبنم بالا، تعریق متوقف میشود و در واقع مثل این است که دستگاه تهویه بدن از کار میافتد.از این رو دمای هوا بدون در نظر گرفتن رطوبت، معیار خوبی برای اینکه گرما چقدر احساس میشود نیست.
برای مثال بغداد دیروز ۵۰ درجه سانتیگراد بوده اما دمای نقطه شبنم آن پایین - ۶.۷ درجه سانتیگراد - بود. بنابراین نمایه گرما ۴۶ درجه سانتیگراد بوده که بسیار پایینتر از بندر ماهشهر است.
در میان ده شهر دیگری که امروز نمایه گرمای بالای ۵۰ داشتهاند، فقط وجه در عربستان، فجیره امارات و قامشلی سوریه، خارج از ایران هستند و مابقی، جزایر خلیج فارس (قشم، کیش، لاوان، جاسک، سیری، خارک و ابوموسی) هستند در کنار بندر بوشهر و بندر عباس.اما اگر به جای نمایه گرما فقط دمای هوا به عنوان معیار در نظر گرفته شود شهرهای عراق و کویت، عمان یا عربستان معمولا دمای بالاتری دارند.معمولا شهرهایی به عنوان گرمترین شهرهای دنیا در نظر گرفته می شوند که حداقل به مدت چند ماه هر روز دمایی بالای ۴۰ درجه داشته باشند.این شهرها عمدتا در خاورمیانه، به خصوص در اطراف خلیج فارس، یا در آفریقا قرار دارند.
در ۲۴ ساعت گذشته، پانزده نقطه گرم دنیا (با دمای بین ۵۰.۸ و ۵۰.۲) همگی در دو کشور قرار داشتهاند: کویت و عراق.اگر تنها دمای هوا معیار قرار گیرد باز هم شهری از ایران در میان گرمترین شهرهای دنیا قرار خواهد داشت؛ اهواز.
در پنج ماه سال متوسط دمای اهواز بالای ۴۶ درجه سانتی گراد است و در این شهر چندین بار دمای هوا به بالای ۵۲ درجه رسیده است.رکورد دمای ثبت شده در اهواز در ۲۴ تیر ۱۳۴۶ بود که دما به ۵۴ درجه رسید.
دمای هوا به52درجه نرسیده است!
مدیرکل هواشناسی استان خوزستان جمعه شب در گفت وگو با ایرنا اظهار کرد: روند افزایش دما طی روزهای آینده به ویژه روز یکشنبه در استان اتفاق خواهد افتاد اما تاکنون دمای هوا دراین استان به 52 درجه نرسیده است.
وی گفت: در تابستان امسال اهواز با 51.3 درجه سانتیگراد بالاترین دمای استان را به خود اختصاص داده و بالاتر از این درجه دمای هوا در استان ثبت نشده است.
بهادری درباره خبری که به نقل از خبرگزاری اسپوتینک روسیه در برخی سایت ها منتشر شده است گفت: برخی سایت ها در ترجمه این خبر و تبدیل شاخص فارنهایت به سانتیگراد دچار اشتباه شده اند.
کوروش بهادری رطوبت نسبی دیروز در برخی نقاط استان را 98 درصد اعلام کرد و افزود: دیروز بیشترین دمای استان در آبادان با 51 درجه سانتیگراد بود و دمای اهواز و ماهشهر نیز به 50 درجه سانتیگراد رسید.
بهادری اضافه کرد: امروز نیز بیشترین رطوبت در ماهشهر 90 درصد، در ماهشهر 85 درصد و در اهواز 70 درصد بوده است.
به گفته وی دمای اعلام شده توسط خبرگزاری خارجی اسپوتینک 109 درجه فارنهایت اعلام شده که این درجه معادل 48 درجه سانتیگراد است.
وی همچنین گزارش روزنامه گاردین مبنی بر اعلام اهواز به عنوان گرم ترین شهر بعد از کویت را تایید کرد و افزود: چند سال پیش نیز کویت و اهواز حداکثر دمای 51 درجه سانتیگراد را تجربه کرده بودند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان تاکید کرد: بیشترین دمای ثبت شده در اهواز در تابستان چند سال پیش معادل 52 درجه بوده است.
بهادری اضافه کرد: بیشترین دمای ثبت شده در دنیا 56 درجه سانتیگراد در صحراهای عزیزیا مصر و دره مرگ آمریکا بوده و در ایران نیز بیشترین دمای ثبت شده در منطقه گندم بریان کویر لوط است.
وی افزود: عملکرد انسان در دمای بیش از 55 درجه سانتیگراد مختل شده و منجر به مرگ بسیاری از افراد می شود.
بهادری با اشاره به تفاوت تعریف دما و گرما گفت: دمایی که هواشناسی اعلام می کند بر اساس استانداردهای جهانی است که با گرما که میزان انرژی دریافتی است فرق دارد.
به گفته وی افرادی که در معرض نور خورشید قرار می گیرند گرمای بیشتری احساس می کنند که این متفاوت از دمای واقعی است.
خبرگزاری روسی اسپوتنیک روز گذشته با انتشار خبری اعلام کرد رکورد گرمترین روز جهان پنجشنبه هشتم مرداد ماه در بندر ماهشهر شکسته شد.
گروه هواشناسی واشنگتن پست دمای واقعی هوا را در این بندر 109 درجه فارنهایت با رطوبت 90 درصد گزارش اعلام کرد.
پیشتر برخی مسئولان خوزستانی از پیگیری برخی تسهیلات و امتیازات برای مردم خوزستان بخاطر گرمای هوا خبر داده بودند از جمله مديركل سابق مديريت بحران استانداري خوزستان گفته بود: دريافت امتيازاتي از هيات دولت در زمينه گرد و غبار و گرماي هوا در استان در حال پيگيري است.