به موجب طرحی که کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در دست بررسی دارد تعطیلی پنج‌شنبه‌ها لغو و به جای آن شنبه‌ها تعطیل خواهد شد.
این خبر را آقای ولی اسماعیلی نماینده گرمی و نایب رییس این کمیسیون در اختیار عصر ایران قرار داده و در توضیح یا توجیه آن گفته است به خاطر این‌که به نفع تجارت جهانی ما است و تجار و اتاق بازرگانی و تعاون به ما مراجعه می‌کنند وخواستار تعطیلی شنبه‌ها هستند چون در حال حاضر در ایران عملا پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها تعطیل است و در کشورهای دیگر شنبه و یکشنبه و این یعنی ارتباط کاری ما با دنیا چهار روز هفته قطع است.
اگرچه او گفته منتظر نظر شورای فقهی قم هستیم اما ابراز امیدواری کرده این طرح رای بیاورد و از سال ۱۴۰۳ اجرایی شود.
هر چند این نماینده اشاره نکرده اما مهمترین دلیل برای مخالفت محتمل این است که شنبه روز تعطیل یهودیان است و هر چند اسلام و یهود به خاطر آن که هر دو در زمره ادیان ابراهیمی‌اند اشتراکاتی دارند اما بر افتراقات هم تاکید می‌شود.
درباره اشتراکات می‌توان یادآور شد: نسب هر دو دین به ابراهیم بن تارخ می‌رسد که دو فرزند داشت و مسلمانان به اسمعیل (اسماعیل) فرزند ابراهیم و هاجر. حال آن که یهودیان به اسحق (اسحاق) فرزند ابراهیم و سارا یا ساره. در آغاز تاریخ طبری هم در ذکر انساب پیغامبر تا آدم نسب پیامبر را از طریق قیدار به اسماعیل و سپس ابراهیم برده است. (26 نسل تا به قیدار بن اسماعیل بن ابراهیم بن تارخ می‌رسد).
هر دو بر خلاف مسیحیت که قایل به تثلیث یا سه گانه پدر و پسر و روح‌القدس است به خدای واحد باور دارند اما الله همان یهوه نیست هر چند در قرآن «الرحمن» به رسمیت شناخته شده و به باور برخی الرحمن اسم خاص است و صفت (رحمان) نیست کما این که در سوره مریم آنجا که از زبان دیگری است رب آمده و وقتی مریم با پروردگار سخن می‌گوید او را الرحمن خطاب می‌کند و وقتی از عیسی نقل قول می‌شود الله به کار رفته است. خانم دکتر طاهره صفارزاده هم در ترجمه خود الرحمن را اسم خاص دانسته و ترجمه نکرده است.
با این حال به مرور برای کاهش اشتراک با یهودیان اقدام شده است. کما این که قبله اول مسلمانان، بیت‌المقدس (مشترک با یهودیان) بود و بعد تغییر یافت و کعبه در مکه قبله شد. یا این که یهودیان هم مانند مسلمانان گوشت خوک را حرام می‌دانند اما اسلام بر خلاف آنان گوشت شتر را حرام نمی‌داند.
مشهورترین وجه تشابه البته ختنه است و به یاد داریم چند سال پیش در اعتراض به قانونی در آلمان درباره ختنه یهودیان و مسلمانان با هم تظاهرات اعتراضی برگزار کردند.
نکته روشن این که در موارد اشتراکی در عصر پیامبر یا بعد از آن تفاوت هایی ایجاد شده است مثل مشترک بودن نماز در هر دو با تاکید اسلام بر رکوع (خود نماز در فارسی هم یعنی خم شدن) یا اختیاری بودن نماز ظهر و شب برای زنان در یهود حال آن که در اسلام بر مرد و زن هر دو واجب است و زنان تنها در چند روز عادت ماهانه از نماز و روزه معاف‌اند.
یکی از تفاوت های مهم سه دین ابراهیمی (اسلام، یهود و مسیحیت) هم در روز تعطیل است و به ترتیب جمعه، شنبه و یکشنبه را تعطیل می‌کنند و در آن به استراحت و عبادت می‌پردازند. در کشورهای مسلمان که به جای جمعه یکشنبه را تعطیل می کنند این توضیح را می آورند که جمعه تعطیل نیست بلکه برای نماز و در همان زمان مشخص باید کسب و کار را تعطیل کرد.
غرض این که با همه اشتراکات و شباهت ها که حتی در ظاهر یهودیان سنتی ( مردان: ریش و زنان: پوشش) هم مشهود است اما سیر تاریخ اسلام گواه فاصله گرفتن است. اگرچه به تعبیر دکتر سروش اگرچه اسلام و یهود در الهیات به هم نزدیک اند اما مسلمانان و یهودیان با یکدیگر سازگار نیستند و عکس قضیه درباره اسلام و مسیحیت صادق است که در الهیات بسیار با هم فاصله دارند ( وحدانیت و تثلیث، فرزند نداشتن و باور به عیسی پسر خدا، مصلوب نشدن و شدن مسیح، حرمت شراب، آخرین پیامبر و موارد دیگر) اما مسلمانان و مسیحیان در یک سرزمین کنار هم آسوده‌تر زندگی کرده‌اند اگر چه قرن‌ها قبل در قالب جنگ‌های صلیبی با هم جنگیده اند اما به لحاظ شخصی مسلمان با مسیحی راحت‌تر کنار آمده تا با یهودی با این که با او اشتراک هم داشته است.
در قرآن هم می‌بینیم هر چه از سوره‌های مکی به سمت مدنی و اواخر پیش می‌آییم مرزبندی با یهودیان بیشتر می‌شود ( تغییر قبله، یاد کرد بیشتر از اسمعیل به عنوان پیامبر و نه تنها فرزند ابراهیم، تحریم رباخواری) تا کار به طعنه صریح به علمای یهود می‌رسد.
با این اوصاف می‌توان حدس زد که قم و روحانیت شیعه خصوصا بخش سنتی با تعطیلی شنبه‌ها موافق نباشد چرا که اگرچه همچنان جمعه اختصاصی مسلمانان باقی می‌ماند اما تعطیلی شنبه با یهود مشترک می‌شود حال آن که مسیر تاریخی مبتنی بر کاهش اشتراکات بوده نه افزایش آنها. مگر این که پای مصلحت در میان بیاید./ح
