سوهان کاری کلید استاندار؛ شرط تحول در کرمانشاه

استاندار کرمانشاه به تازگی از «کلید» عملیاتی کردن شعار «تحول» خود رونمایی کرد؛ اینکه آیا این کلید به قفل عقب ماندگی و محرومیت استان می خورد یا نه، دیدگاه های متفاوت و گاه راهگشایی را ایجاد کرده که می توان آن را سوهان کاری و روغن کاری کلید تحول استان توصیف کرد.

در این سه ماهی که از حضور اسدالله رازانی در راس مدیریت استان کرمانشاه می گذرد، دیدگاه ها و شعارهای متفاوتی نسبت به رویکرد سلف خود، ابراهیم رضایی بابادی مطرح کرده است.
کلیدواژه و شعار اصلی استاندار لرستانی کرمانشاه،«تحول» بوده که آبان ماه هم از شیوه عملیاتی شدن آن پرده برداری کرد.

رازانی 25 آبان در نشست شورای اداری استان گام نخست و پیش شرط تحول در استان را «تغییر نوع نگاه مدیران» دانست، زیرا به اعتقاد او «نگاه توجیه محورانه مدیران یکی از مصیبت های استان است که براساس آن همواره کم کاری ها را به گردن نبود بودجه و امکانات می اندازند.»

استاندار کرمانشاه با مدیران «از پیش بازنده» اتمام حجت کرد و گفت: من بهانه جویی و توجیه گری را از هیچ مدیری نخواهم پذیرفت.

وی در ادامه از «کلید» عملیاتی کردن شعار خود که در رسانه ها به «نقشه راه تحول استان» تعبیر شد، رونمایی کرد و گفت: نیاز کرمانشاه اجرای «مگا پروژه» است.

از نظر رازانی، مگا پروژه طرح های اقتصادی بزرگی است که نیازمند سرمایه گذاری «بیش از یک میلیارد دلار» است.

استاندار کرمانشاه طرح هایی مانند پالایشگاه آناهیتا، منطقه ویژه اقتصادی قصرشیرین (در صورت تبدیل به منطقه آزاد تجاری)، دالان گردشگری بیستون - طاق بستان، احداث فرودگاه بزرگ و تبدیل رودخانه های قره سو و آبشوران به یک فرصت توسعه ای و احداث شهر صنعتی را از مگاپروژه های مدنظر خود برای استان یاد کرد.

این سخنان که حاکی از یک نگرش جدید و متفاوت در استان است، بازتاب زیادی در محافل رسانه ای و اقتصادی استان داشته و پیرامون «شدنی یا نشدنی بودن» آن دیدگاه های متفاوتی بیان شده است.

با توجه به اینکه استاندار کرمانشاه اعتقاد راسخی به این رویکرد نشان داده است، بررسی ابعاد آن از نگاه کارشناسان و صاحب نظران استان می تواند مزیت ها و نقصان این نقشه راه را شفاف تر و مدیریت استان را برای رسیدن به تصمیمات کم خطا یاری کند.

خبرگزاری ایرنا این موضوع را با مجتبی نیک کردار معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری، رضا رحیمی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، کیوان کاشفی عضو هیات رئیسه اتاق ایران و رئیس اتاق بازرگانی استان و معراج محرابی رئیس خانه صنعت و معدن استان کرمانشاه به بررسی گذاشته است.

سخنان استاندار فتح بابی برای افق های جدید در برنامه ریزی توسعه استان

مجتبی نیک کردار معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمانشاه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، سخنان استاندار را بیش از اینکه نشانگر یک مسیر عملیاتی بداند، تلنگری به فضای فکری و برنامه ریزی برای توسعه استان تلقی می کند.

نیک کردار می گوید: آقای رازانی با این سخنان، تلاش کرد که یک فتح بابی را برای افق های جدید در برنامه ریزی توسعه استان ایجاد کند؛ اینکه می شود به حوزه های دیگری هم فکر کرد و با نگاهی جدید به توسعه استان اندیشید.

به گفته او مثال های استاندار در حد بازشناسی مفهوم مگاپروژه بود و این گونه نیست که تنها آن عدد (یک میلیارد دلار) و پروژه هایی که نام برده شده، مدنظر باشد.

نیک کردار اضافه می کند: در واقع ایشان درِ یک ایده پردازی را باز کردند؛ یک ایده هم تا زمان تبدیل به طرح و عملیاتی شدن، نیازمند چکش کاری مکرر و همکاری بخش خصوصی و مردمی است.

به باور وی نباید مطالبات و اهداف ما در حد و اندازه آنچه از مشکلات موجود درک می کنیم، باشد؛ بلکه باید مطالبات را به سمتی ببریم که با مدلی جدید از توسعه در افقی بالاتر از مشکلات کنونی قرار بگیریم و روی پروژه هایی دست بگذاریم که موتور محرکه توسعه استان بشوند.

نیک کردار در عین حال می گوید: البته برخی از مثال های استاندار از جمله راه آهن کرمانشاه، هم اکنون در استان در حال اجراست؛ هر چند این طرح هنوز در آغاز کار است و بخش مهمی از قطعه ملایر- کرمانشاه و کرمانشاه - خسروی اجرایی نشده است.

تمرکز استانداری فقط روی مگاپروژه ها نیست

وی در باره اینکه آیا می توان گفت تمرکز استانداری از این پس روی مگاپروژه ها قرار می گیرد، گفت: خیر این گونه نیست؛ توسعه پازلی است که از انواع قطعات ریز و درشت یعنی از مگاپروژه ها، پروژه ها و ریزپروژه ها تشکیل شده و شامل مجموعه ای از طرح ها در حوزه های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و عمرانی است، درغیر این صورت حتما در آینده دچار مشکل خواهیم شد.
از نظر معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمانشاه، مدیریتی می تواند موفق باشد که از همه امکانات و منابع موجود استفاده کند و از هیچ پتانسیلی غافل نشود.

نیک کردار می گوید: از همه سرمایه گذاران در استان استقبال می کنیم و اکنون هم در تلاشیم که سرمایه گذاری خارجی را جذب و از سرمایه گذاران خصوصی بزرگ کشور و استان و مشارکت مردم در قالب سهامی عام برای اجرای طرح های بزرگ استفاده کنیم.

وی در عین حال ظرفیت شرکت ها و موسسات دولتی و شبه دولتی همچون بنیاد مستضعفان و مجموعه شرکت های سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) را هم یادآور می شود و اضافه می کند که یکی دیگر از مهمترین ویژگی مگاپروژه ها این است که مشارکت مردمی در آن دیده شود و تبدیل به سهامی عام بشود؛ مثلا مدل و نمونه خوب این شیوه، پتروشیمی کرمانشاه در بیستون است؛ این مگاپروژه، خوب طراحی و پخته شد و عمده سهامداران آن هم مردم کرمانشاه بودند که با اجرای دقیق و فعالیت خوب آن، اکنون شاهد چند برابر شدن قیمت سهام خود هستند.

نظر نیک کردار در باره مدیریت رازانی

نیک کردار البته می پذیرد که همه این حرف ها تا واقعیت فاصله دارد و تا زمانی که سرمایه گذار پای کار نیامده باشد، خبری از تحول نیست.

اینکه آیا مدیریت ارشد استان، توان و تفکر لازم برای پیگیری اهداف بزرگ صنعتی و عمرانی در استان را دارد، موضوع مهم دیگری است که نیک کردار نظر مثبتی به آن دارد.

وی می گوید: آقای رازانی چهره ای مجرب، مدیر و مدبر، ریزبین و پای کار است و حوصله زیادی برای شنیدن همه دیدگاه ها و نظریات دارد؛ به همین دلیل امیدوارم که تحولات مثبتی در استان رخ دهد.

سخنان استاندار شدنی است اما...

عضو هیات رئیسه اتاق ایران و رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن استان کرمانشاه هم از سخنان استاندار کرمانشاه استقبال می کند و آن را هدفی شدنی می داند اما می گوید: برای اجرایی شدن آن، الزامات، بسترها و پیگیری هایی لازم است.

کیوان کاشفی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اضافه می کند: با توجه به دیدگاه آقای رازانی می توان امیدوار بود طرح های بزرگ استان که هم اکنون نیز پرونده برخی از آنها مفتوح است، مانند پتروشیمی چهارم و پالایشگاه آناهیتا، در مسیر خود قرار بگیرد و به سرعت پیش برود.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن استان کرمانشاه، چهارمین و بزرگترین پتروشیمی استان را که قرار است در شهرستان اسلام آباد غرب بنا شود، یکی دیگر از مگاپروژه های استان توصیف می کند و می گوید: این طرح برخلاف سه پتروشیمی دیگر استان، صنایع پایین دستی زیادی به همراه خواهد داشت که امیدوارم تا 2 سه ماه آینده طرح آماده کلنگ زنی شود.

به گفته کاشفی مگاپروژه دیگری که برای استان کرمانشاه بسیار حیاتی است و تا 2 سه سال آینده باید به اتمام برسد، طرح سامانه گرمسیری و انتقال آب های مرزی از جمله سد سیروان و 2 سد دیگر به دشت های مرکزی استان است که با توجه به کمبود منابع آبی می تواند برای همیشه مشکل آب مناطق گرمسیر را حل کند و سطح بسیارعظیمی از اراضی استان را تحت پوشش آب قرار می دهد؛ ضمن اینکه با پیگیری استاندار و نماینده های مجلس، توسعه واحدهای کشت و صنعت در این منطقه هم باید از هم اکنون در دستور مطالعه قرار گیرد.

به اعتقاد وی البته نباید طرح های توسعه استان محدود به مگاپروژه ها شود، بلکه باید طرح های متوسط و کوچک را هم جدی گرفت.

ترس خارجی ها را بریزیم

رئیس اتاق بازرگانی کرمانشاه در ادامه دست روی مرکز ثقل پروژه های مگا در استان می گذارد و می گوید که گام نخست، کشاندن سرمایه گذاران به ویژه از خارج کشور به استان و راضی کردن آنها برای سرمایه گذاری است.

از نظر کاشفی 2 مانع و مشکل اصلی در مسیر سرمایه گذاری های خارجی وجود دارد؛ اول اینکه این سرمایه گذاران از حجم قوانین ایران و قدرتی که دستگاه های دولتی دارند، بیمناک هستند زیرا کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که این همه قانون و نهادهای دولتی قدرتمند داشته باشد، نکته دوم هم این است که بسیاری از این قوانین مبهم و تفسیربردار است.

وی تاکید می کند که به سرمایه گذاری دولتی هم اعتقادی ندارد، زیرا سیاست های اصل 44 سرمایه گذاری دولت را تنها در مواردی که جنبه حاکمیتی دارد، مجاز دانسته است و در سایر موارد ورود دولت جز ایجاد رانت، افزایش هزینه ها و تضعیف بخش خصوصی نتیجه دیگری ندارد.

عراق را فراموش نکنیم

کاشفی توصیه می کند که نگاه به ساخت مگاپروژه ها در استان باید با نیم نگاهی به ظرفیت ها و فرصت های ما در عراق باشد، زیرا این کشور یکی از سرمایه ها و بازارهای اساسی امروز و آینده کرمانشاه برای کالا، خدمات و مباحث عمرانی خواهد بود.

رئیس اتاق بازرگانی کرمانشاه می گوید: عراق تا هشت سال آینده دست کم به حدود 600 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد و اگر کرمانشاه بتواند برش کوچکی را هم از این کیک بردارد، اتقاق بزرگی است؛ ضمن اینکه ما در میان همسایه های ایران یک بازار400 تا 500 میلیونی مصرف داریم و در برخی حوزه ها مانند پتروشیمی زمینه صادرات صد در صدی وجود دارد.

وی تاکید دارد که کرمانشاه استان بسیار قابل و توانمندی است اما ما نتوانسته ایم این توانمندی را به خوبی بروز دهیم و به سایر استان های کشور معرفی کنیم؛ برای این کار باید منیت ها را کنار بگذاریم و از سرمایه گذاران استقبال و حمایت واقعی کنیم و موانع پیش پای آنان را برداریم.

مگاپروژه ها استان را متحول می کنند

رضا رحیمی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه در باره مفهوم و ماهیت مگاپروژه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: مگاپروژه براساس هر کشور و منطقه جغرافیایی می تواند تعریف متفاوتی داشته باشد؛ مثلا در کرمانشاه پتروشیمی یک مگاپروژه محسوب می شود و در استان اصفهان کارخانه ذوب آهن با آن حجم عظیم سرمایه گذاری و اشتغال.

وی اضافه می کند: مگاپروژه ها می توانند زمینه تاسیس هزاران واحد صنعتی و تولیدی پایین دستی و کوچک را فراهم و اشتغالزایی مضاعفی ایجاد کنند.

خودروسازی کرمانشاه یکی از طرح های نیمه کاره استان است که به باور رحیمی می تواند یک مگاپروژه باشد، زیرا این صنعت می تواند ده ها واحد پایین دستی و قطعه سازی را ایجاد و کرمانشاه را به قطب سوم خودروسازی کشور تبدیل کند.

وی در باره محل تامین هزینه های کلان مگاپروژه ها هم تاکید کرد که سرمایه گذاری دولتی هرگز موفق نبوده و در هر جایی وارد شده مشکل زا شده است؛ باید روی سرمایه بخش خصوصی، فاینانس و مشارکت مردمی تمرکز کرد که نمونه موفق آن پتروشیمی کرمانشاه است.

البته رحیمی اعتقاد دارد که استان کرمانشاه، هم نیازمند ریزپروژه ها، هم طرح ها متوسط و هم مگاپروژه است.

واردات دانش فنی زیربنای پیشرفت

دیگر توصیه رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمانشاه در راستای پیگیری مگاپروژه ها، تمرکز بر روی خدمات فنی و مهندسی، واردات دانش فنی و بومی کردن آن است.
به گفته وی، اگر فضای تجارت با کشورهای صاحب دانش و صنایع پیشرفته باز شود، باید در کنار واردات تجهیزات و سرمایه به واردات دانش فنی هم توجه جدی شود، زیرا زیربنای واقعی پیشرفت همین موضوع است.

رحیمی به سفر خود به کشور کره جنوبی اشاره و عنوان می کند: در این سفر دیدیم که کره ای ها با تمرکز بر روی واردات دانش فنی و بومی کردن آن به پیشرفت رسیده اند؛ مثلا آنها در قراردادهایی که با شرکت های آمریکایی بسته اند، علاوه بر تجهیزات و سرمایه، واردات دانش فنی را هم گنجانده اند.

وی معتقد است که گرچه هزینه واردات دانش فنی، هزینه قراردادها را افزایش می دهد، مثلا هزینه قرارداد یک میلیارد دلاری ممکن است به یک میلیارد و 100 میلیون دلار افزایش یابد اما حتما اقدامی آینده نگرانه و منطقی است؛ مثلا می توان با آوردن یک بند در قرارداد با طرف های خارجی، آنها را موظف به انتقال دانش فنی به استان کرد.

به گفته رحیمی، تاکنون حدود 50 پتروشیمی در کشور ساخته شده است اما هنوز دانش روز آن را در اختیار نداریم.

وی همچنین از نبود روحیه جنگندگی در بین بخشی از مدیران استان سخن گفت اما ابراز امیدواری کرد که این دیدگاه در مدیران ارشد استان وجود داشته باشد که در صورت جذب سرمایه گذاری خارجی، قراردادهای هوشمندانه و آینده نگرانه ای بسته شود.

اظهارات استاندار مثبت است اما ...

رئیس خانه صنعت و معدن استان کرمانشاه هم از سخنان و دیدگاه های جدید استاندار استقبال می کند اما برای نیفتادن آن در ورطه شعار توصیه هایی دارد.

معراج محرابی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: اظهارات آقای رازانی مثبت و نشان دهنده یک افق وسیع اقتصادی است اما ابتدا باید زمینه و شرایط عملیاتی شدن این سخنان مهیا شود تا در حد شعار باقی نماند.

به گفته وی، اگر مگاپروژه ها محقق شود دیگر با هر تنش اقتصادی از دور خارج نمی شوند؛ مثلا اگر در دولت گذشته چنین ایده هایی محقق می شد، اکنون شاهد ایجاد طرح های متعدد پایین دستی و رونق اقتصاد استان بودیم اما متاسفانه بیشتر بر طرح های کوچک و زودبازده تاکید شد که بسیاری از آنان با موج اول تحریم ها از دور خارج شدند.

به اعتقاد محرابی، برای سرمایه گذاری در پروژه های مگا، نمی توان به بخش خصوصی استان دل بست زیرا خیلی کوچک است بلکه باید در قالب طرح های ملی و سهامی عام پیگیری شود؛ البته دولت هم می تواند طرح ها را کلید بزند و در میانه راه آن را به بخش خصوصی یا سهامی عام واگذار کند.

وی در عین حال اضافه می کند که اگر در پروژه های مگا پای شرکت های سرمایه گذاری دولتی مانند بنیاد مستضعفان، ایدرو یا ایمیدرو باز نشود، تحقق این پروژه ها غیرممکن است.

وی اظهار کرد: آماده شدن بستر و جذب سرمایه گذاری، تفکر توسعه ای، کمبود سرمایه گذاران دارای ایده و طولانی شدن زمان اجرای مگاپروژه ها از موضوعاتی است که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد.

قوانین جذب سرمایه گذاری خارجی باید سهل و شفاف باشد

ایجاد زیرساخت سرمایه گذاری خارجی، از مهمترین موضوعات مورد تاکید محرابی است و او اصرار دارد که گرچه قوانینی برای جذب سرمایه گذاری خارجی وجود دارد اما این مقررات باید سهل و شفاف شود.

وی می گوید: سرمایه گذاران خارجی پیش از ورود به کشور به وضعیت سرمایه گذاران داخلی و شیوه برخورد دولت با آنها نگاه می کنند و وقتی ببینند که سرمایه گذاری سخت و نامطمئن است، ریسک نمی کنند زیرا می دانند در صورت سرمایه گذاری باید تابع همین قوانین مبهم و سختگیرانه داخلی باشند.

محرابی تاکید می کند که سرمایه گذار باید از امنیت سرمایه گذاری خود مطمئن باشد؛ البته ایران از نظر امنیت داخلی یکی از کشورهای امن و با ثبات است اما منظور از امنیت سرمایه گذاری موانع و قوانینی است که بنگاه های اقتصادی را در بر می گیرد که ما همه این موانع را جمع آوری و دسته بندی کرده ایم.

رئیس خانه صنعت و معدن استان کرمانشاه بر این باور است که استاندار کرمانشاه می تواند این موضوع را در هیات دولت یا وزارت اقتصاد و دارایی که متولی سرمایه گذاری خارجی است، پیگیری و بستر ورود سرمایه به استان را آماده کند.

یک راهکار شدنی

وی عنوان می کند: اعتقاد همه صاحبنظران اقتصادی استان این است که باید موانع سرمایه گذاری را به چالش و نقد بکشیم و استاندار کرمانشاه حاصل آن را پیگیری کند و مجوزش را از دولت بگیرد وگرنه سخنان ایشان در حد شعار باقی خواهد ماند.

محرابی می گوید: ترس ما این است که تا آقای رازانی بخواهد کاری انجام دهد فرصت مدیریت وی به پایان برسد؛ بنابراین باید دست جنباند و برای برداشتن موانع سرمایه گذاری در کرمانشاه از هیات دولت مطالبه کرد و امتیازاتی همچون توسعه منطقه آزاد قصرشیرین به کل استان یا دست کم غرب استان گرفت.

وی اظهار می کند: متاسفانه طی 15 سال گذشته یک همایش سرمایه گذاری هم در استان نداشته ایم و با وجود همه فریادها گوش شنوایی نبوده است اما اکنون امیدواریم مدیریت استان از ابزارهای موجود و نیروی فنی و کارشناسان کمک بگیرد؛ ضمن اینکه می توان در جریان سفر رئیس جمهوری به استان امتیازات خوبی در این زمینه از دولت گرفت.

گزارش از عبدالله الماسی