يکي از كارهاي مهم و مبنایي براي کاهش آسيب‌هاي اجتماعي، موضوع شناخت نقش والدين در تربيت فرزندان است که براي رسيدن به جامعه سالم، توجه به شناخت نيازهاي عاطفي و روحي فرزندان نقش انکار ناپذيري را ايفا مي‌کند.
هر چقدر، پدر و مادر در خانواده براي تربيت فرزندان خود وقت بگذارند و تلاش کنند اين فرزندان موفق‌تر عمل مي‌کنند .
فرزند چه پسر و چه دختر از بزرگترين و با منفعت‌ترين نعمت‌هایي است که حضرت حق به بندگان مومنش عنايت مي‌کند.
فررند نعمتی فوق العاده و منبع خير است، منبع کرامت و سود دنيا و آخرت براي انسان است، البته انساني که مومن به خداوند باشد به خاطر ايمانش فرزندان خود را مومن و صالح و شايسته تربيت مي‌کند .
بعضي از مردم علاقه چنداني به کودکان خود نشان نمي‌دهند يا اگر علاقه دارند اظهار نمي‌کنند و در رفتار با آنان خشن و تند و سخت گيرند، این افراد باید بدانند که با اين روش غيرانساني و غيراسلامي خود را از رحمت حق محروم مي‌کنند .
راهکارهای شناخت دنیای کودکان
براي ايجاد رابطه با کودکان بايد آنها را شناخت و از نظر آنها به پديده‌ها نگريست، بايد وضعيت رواني و عاطفي کودک و نيازهايش را مد نظر داشت. از توانایي‌ها و محدوديت هايش مطلع بود و براي فهم احساس همه آنها، مي‌بايد مانند کودک و از پنجره ذهن و احساس آنها به دنيا نگريست. راه ميانبر فهم کودک و وارد شدن به دنيای پر رمز و راز آنها، آشنایي با ادبيات کودک و مشارکت در فعاليت‌هاي کودکان است .
براي آشنایي با ادبيات کودکان لازم است کتاب‌هاي کودک و مجلات و نشريات آنها را بخوانيد، تصاوير آنها را ببينيد و در تمام داستان‌ها و شخصيت‌ها و تبادلات حوادث آنها دقت کنید. آنگاه بهتر در مي‌يابيد که کودکان چگونه پديده‌هاي اطراف خود را مي‌بينند .
از آنجا که نويسندگان کودک هنگام نوشتن مطالب مزبور، خود را در فضاي کودکانه و خاطرات کودکي خويش قرار داده‌اند و با آنها زندگي کرده‌اند، اين موضوع براي بزرگسالان ديگري که خواننده هستند نيز مي‌تواند براي آشنایي فضاي ذهني آنها کمک نمايد. در اين ميان مطالعه و بررسي نشريات کودکان براي قرار گرفتن در فضاي ذهني آنها بسيار ضروري و راهگشاست.
شيوه ديگر آشنایي با دنياي کودکان مشاهده فعاليت‌هايشان در زندگي روزمره و به خصوص بازهاي کودکانه است.
مشارکت در فعاليتهای کودکانه فرزندان به بزرگسالان در درک احساسات و نگرش‌هاي آنها کمک زيادي مي‌کند .
چگونه با کودکان همراه و هم سطح شويم
براي همراه شدن با کودکان بايد با آهنگ آنها حرکت کردو با آنها هم سطح شويد، لغات آنها را کشف کرده و به کار ببريد. از جملات و عبارات کوتاه و ساده استفاده کرده و آرام و آرام صحبت کنيد،گاهي مکث کرده و از آنها سؤالاتي را بپرسيد تا دريابيد چقدر گفته‌هاي شما را فهميده‌اند و لغاتي که احتمال مي‌دهيد براي آنها دشوار و ناآشناست را ساده کنيد و در قالب مثال توضيح دهيد .
از نظرات و تجارب آنها بپرسيد و خلاصه‌اي از آنچه شنيده‌ايد و آنها گفته‌اند را با هم مرورکنيد و با حالت چهره، لبخند زدن، گاهي نگاه کردن مستقيم و بيشتر نگاه کردن به صورت غيرمستقيم و غير آزاردهنده، توجه خود را به آنها نشان دهيد و در صورت لزوم و امکان آنها را لمس کنيد، دست آنها را بفشاريد و گاه هنگام گفت و گو دست بر شانه آنها بگذاريد و آنها را نوازش کنيد و البته هميشه حد اعتدال را رعايت کنيد، چرا که افراط‌ها و تفريط‌ها باعث شکل گرفتن احساسات ناخوشايند با رفتارهاي ناصحيح در کودکان مي‌شود .
لذا بسياري از وقايع و فعاليت‌هاي روزمره کودک نظير بازي کردن و نقاشي کشيدن که در نظر عموم مردم از حد سرگرمي و تفريح و لذت کودکانه پا را فراتر نمي‌نهند، از ديدگاه متخصصان علوم رفتاري، جلوه ديگري دارد که قصه و قصه‌گویي و قصه خواني و طراحي و ساخت قصه نيز مشمول همين قاعده است. چه ما بخواهيم و چه نخواهيم و چه بپذيريم يا نه،کودکان زبان خاص خود را دارند و همراه شدن با آنها مي‌طلبد که از همان کانال استفاده کنيم. بنابراين ابزارها و شيوه هاي مؤثردر برقراري ارتباط با کودکان عبارتند از : قصه، شعر، نقاشي، بازي، ساختن کاردستي، گردش و نمايش.
داستان و داستان پردازي و یا قصه و قصه‌گویي مي‌تواند چارچوب مناسب براي گفت و گو با کودکان فراهم آورد. به علاوه کودکان به علت کمبود تجربه و محدوديت‌هاي سني در مقابله با مشکلات با استفاده از راه‌هاي معمولي که بزرگسالان از آنها استفاده مي‌کنند، ناتوانند و مطالعه داستان‌هاي مناسب و جذاب از جمله راه‌هاي غيرمستقيم ياري رساني و توانمند سازي آنهاست. داستان‌ها مي‌توانند با استفاده از روش غيرمستقيم، يعني همانند سازي، تخليه هيجان‌ها و کاهش تنشها، نه تنها مشکل را به خواننده يا شنونده بشناسانند، بلکه راه حل آن را نيز نشان دهند .
لذا براي بچه‌ها قصه بخوانيد و در قسمت‌هایي از قصه از آنها سوال کنيد و بخواهيد خود را به جاي شخصيت اصلي قصه بگذارند و بگويند اگر جاي آنها بودند چه مي‌کردند، چه احساسي داشتند و با بازي قسمتي از قصه را اجرا کنند، گاه بخواهيد تا آنها براي شما قصه بخوانند و يا از چند نفر به صورت چرخشي براي خواندن قسمت‌هایي از قصه کمک بگيرد .
مي‌توانيد از بچه‌ها بخواهيد براي خواهران و برادران کوچک‌تر و يا بچه‌هاي کوچک‌تر ديگر قصه بخوانند. مي‌توانيد از بچه‌ها بخواهيد يک شعر بخوانند. معمولاً شعرهاي عمومي و ساده‌اي هستند که تمامي بچه‌ها آنها را به ياد دارند چرا که کودکان با گم کردن صداي خود در جمع راحت تر صحبت مي‌کنند و از اضطراب آنها کم شده و اعتماد به نفس آنها را افزايش مي‌دهد .
استفاده از قصه‌هاي مرتبط با مشکلات کودکان که به آنها کمک مي‌کند تا احساس عموميت پيدا نموده و بدانند مشکلات جزئي از زندگي هستند که براي ديگران هم مانند او و براي او همانند ديگران پيش مي‌آيد .
ضمن ايجاد بستر مناسب از امنيت و پذيرش، و به گونه‌اي غير مستقيم، امکان بروز هيجانات قفل شده را فراهم نموده و نهايتا مهارتهایي، براي کنار آمدن با موقعيت‌هاي روزمره زندگي را فراهم مي‌کند. از قصه‌ها مي‌توان براي ايجاد فضاي آرام و کاهش تنش دروني کودک استفاده نمود. قصه‌هایي با مضامين طبيعت، حوادث خوشايند و فرح بخش، خاطرات شيرين و آکنده از هم نوع دوستي و مهرورزي به افراد و طبيعت مي‌تواند در کودکان آرامش خاطر بيافريند و باعث تجديد و تقويت خاطرات و اطلاعات خوشايند و مطبوع آنها شده و منجر به قوت قلب و احساس شور و اشتياق و تداوم زندگي شود .
لذا قبل از اينکه قصه را براي کودک بخوانيد خوب است خودتان آن را به خوبي بخوانيد، آن را حس کنيد و در پديده‌هاي آن و حالات و احساسات شخصيت‌هاي آن تامل کنید .
پيشنهاد مي‌شود زمان مناسبي را براي اينگونه قصه‌ها در نظر بگيريد، مثلا اواسط روز تا بتوانيد بلافاصله بعد از اجراي داستان به فعاليت‌هاي ديگري که تحرک و پويایي و نشاط را به همراه دارد بپردازيد.
فعاليت‌هاي هيجاني مثبت و سرگرمي‌هاي لذت بخش پس از اتمام اين داستان‌ها به احساس رضايتمندي از کنار آمدن با مشکل و حل مسئله در کودکان کمک مي‌کند و به نوعي به آنها مي‌فهماند با تمام مشکلاتي که در شخصيت داستان شما تجربه شده، زندگي باز هم ادامه دارد و ما باز هم مي‌توانيم از زندگي و مواهب آن بهره‌مند شويم .
بازي کودکان را جدي بگيريد
بازي همه چيز کودکان است. کودکان در بازي ياد مي گيرند، به ياد مي‌آورند و از ياد مي‌برند. بازي عرصه زندگي کودک است، لذا تا مي توايند موقعيت‌ها و امکانات بازي را براي کودکان فراهم سازيد و از همراهی با آنها لذت ببريد و از آنها نيرو بگيريد .
بازي کودکان حد و مرزي ندارد و وسايل خاصي نمي‌خواهد، هر چند داشتن وسايل، سرگم شدن بيشتري را به همراه مي‌آورد. بازي‌هاي انفرادي يا بازي‌هاي دسته جمعي، بازي‌هاي ايستا و بازي‌هاي پويا و بازي‌هاي خيالي همه و همه مي‌توانند کودکان را در برقراري ارتباط با شما و برقراي ارتباط يکديگر ياري دهند .
در بازي کودکان، با کمي خلاقيت مي توان از هر موقعيتي و با هر وسيله‌اي و از همه مهمتر بدون هيچ وسيله‌اي، بازي هدفمند طراحي و اجرا کرد. کمي دوران کودکي خود را مرور کنيد و بازي‌ها را به ياد آوريد .
نقاشي يکي از کانال هاي طبيعي و متناسب براي ارتباط با کودکان است و مي تواند مأمني براي بيان احساسات، نگراني ها و ابهامات و تعارضات در قالبي با کمترين تهديد و بدون سختگيري هاي معمول محاورات گفتاري است، و بدين جهت مي بايست نقاشي کودک را فهميد و به آن از منظر ارتباط نگريست .
نقاشي نيز مانند بازي و قصه ابزاري است براي کودکان و نوجوانان که در مقابل آن کمتر مقاومت نشان داده و همواره از روي ميل و رغبت آن را انجام مي دهند. نکته منفي آنجاست که بخواهيد به عنوان ابزار تفسير و تعبير و تعيين وضعيت رواني يا بهره هوشي کودک استفاده کنيد.
سعي کنيد فارغ از اين موضوعات نقاشي را براي باز کردن سر فصل گفت و گو و ايجاد چهار چوب مصاحبه با کودک استفاده کنيد. ازکودک بخواهيد نقاشي آزاد بکشد و براي آن داستان تعريف کند. مي توانيد از کودکان بخواهيد از خاطرات خوشايند و يا مشکلات زندگي خود تصويري کشيده و همراه با کشيدن با آنها گفت وگو کنيد. نقاشي میل کودکان را براي بيشتر گفتن، و مشارکت در مصاحبه و گفت و گو افزايش مي دهد .
مي‌توانيد از نقاشي در قالب‌هاي ديگري نيز استفاده کنيد، مانند اينکه براي آنها مسابقه نقاشی با چشم بسته بگذاريد يا با مشارکت کودکان نمايشگاهي از نقاشي‌هايشان تشکيل دهيد و ضمن بازديد گروهي در مورد آنها گفت و گو کنيد. تا مي توانيد از نقاشي کودکان جهت تسهيل برقراري روابط و ايجاد چهار چوب گفت و گو استفاده کنید .