حدود ۱۱۰ روز از ورود ویروس کرونا به کشورمان گذشته است. یکی از مشکلاتی که از روز نخست تاکنون در زمینه مدیریت این بحران مشهود بوده و هست بحث اطلاع‌رسانی دقیق از جانب مسئولین کشوری در زمینه این بیماری است.
ضعف اطلاع‌رسانی باعث شد اطلاع‌رسانی درباره وضعیت همه‌گیری کووید-۱۹ در کشور، دستورالعمل‌های پیشگیری و درمان این بیماری و دستورالعمل‌های مربوط به محدودیت‌های اجتماعی در طول این مدت با تشتت و ابهامات فراوان همراه باشد.
می‌توان گفت هر روز یکی از مسئولین درباره این مسائل نظر جدیدی می‌دهد و هر روز هم یک نظر متناقض به نظرات متناقض قبلی اضافه می‌شود. طبیعتا در اثر این وضعیت، افکار عمومی حیران می‌ماند و این سرگشتگی باعث گسترش بیماری می‌شود.
برای فهم بهتر ماجرا یک مثال را با هم مرور می‌کنیم. از میانه اردیبهشت پس از یک روند یک‌ماهه در کاهش آمار مبتلایان به ویروس کرونا، روند افزایشی آمار مبتلایان آغاز شد. این روند افزایشی باعث شد در ۱۵ خرداد رکورد مبتلایان در کشور شکسته شود و عدد ۳۵۷۴ مبتلای جدید ثبت شود.
در کنار این روند افزایشی، محدودیت‌های اجتماعی تدریجا کم شدند و آخرین محدودیت‌ها هم در شرف اتمام است. قاعدتا با مشاهده نمودار مبتلایان، آنچه به ذهن هر فردی متبادر می‌شود آغاز موج جدیدی از بیماری در کشور است که طبیعتا نیازمند بازگشت دوباره محدودیت‌های اجتماعی است.
اما در زمینه اطلاع‌رسانی در این ایام، تنها توضیحی که به مردم داده شد این بود که افزایش آمار به دلیل افزایش بیماریابی بوده دلیلش را هم کم‌شدن موارد بستری عنوان کردند. اما درباره اینکه با موج دوم بیماری روبه‌رو هستیم گفته‌های ضد و نقیضی بیان شد؛ برخی گفتند در حال تجربه موج دوم هستیم و برخی هم گفتند موج دوم در پاییز و به‌همراه آنفلونزا در کشور ما خواهد آمد.
این تشتت در اطلاع‌رسانی باعث شده که مردم هم جدیت سابق را در زمینه پیشگیری از این بیماری نداشته باشند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکنند. در آخرین اظهارنظر در این زمینه فرهادی، معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفته است رعابت پروتکل‌ها از ۷۷درصد به ۲۲ درصد کاهش پیدا کرده است.
این ابهامات در خصوص دستورالعمل‌های بهداشتی هم بود. مثلا یک روز گفته می‌شد ماسک برای همه الزامی نیست و مدتی بعد گفته شد همه در محیط عمومی ماسک بزنند. الیته این مسئله ممکن است به ناشناخته بودن عملکرد این ویروس برگردد اما اطلاع‌رسانی در مورد این مسئله را هم می‌شد بهتر مدیریت کرد.
درباره میزان همه‌گیری هم متاسفانه بعضا سخنانی از جانب مسئولین رسمی مطرح می‌شود که تناقض عجیبی با اظهارات بقیه مسئولین دارد. مثلا در همین روزها احسان مصطفوی، رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتوپاستور ایران، گفت: «بر اساس یافته‌ها شاید حدود ۱۵ میلیون نفر از جمعیت کشور از اول اپیدمی تا کنون آلودگی به این ویروس را تجربه کرده‌اند.»
قابل گفتن نیست که این اظهارات در تناقض با تمام گفته‌های مسئولین وزارت بهداشت است و این تناقضات، حاصلی جز سردرگمی مردم در پی ندارد.
راهکار ساده‌ای در این زمینه وجود دارد و آن هم اطلاع‌رسانی به‌موقع، هماهنگ و دقیق است. اطلاع‌رسانی درست به‌شدت برای غلبه هرچه زودتر بر این بیماری واجب است و هنوز هم برای اقدام به اطلاع‌رسانی خوب دیر نشده است.
در کنار ابهامات برای افکارعمومی به نظر می‌رسد الزامات تصمیم‌گیری‌ها هم رعایت نمی‌شود. مثلا با حذف طرح ترافیک قاعدتا برای زیادنشدن جمعیت در حمل‌ونقل عمومی باید ناوگان حمل‌ونقل عمومی گسترش یابد. امری که متاسفانه محقق نشده و این مسئله با اعتراض محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران همراه شده است.
طبیعتا مجموع این شرایط باعث می‌شود روند مقابله با این بیماری طولانی و فرسایشی شود. در شرایطی که کشورهایی مثل اسپانیا و ایتالیا و فرانسه که همزمان با ایران درگیر بیماری شدند و اوضاعی بحرانی در ابتدا داشتند عملا بر کرونا غلبه کرده و میزان مبتلا و فوتی جدید در این کشورها بسیار بسیار کم شود.
البته همه ما از شرایط اقتصادی کشور آگاهیم و می‌دانیم برخی از محدودیت‌ها به‌دلیل شرایط اقتصادی نمی‌شد ادامه یابد. اما اگر در همین زمینه هم مدیریت بهتری وجود داشت احتمالا وضعیت امروز ما بهتر می‌بود./الف