وجود احزاب سیاسی لازمه یک حکومت دموکراتیک است و توانایی گسترش مشارکت سیاسی و رواج آموزه های سیاسی را دارا می باشد و در نتیجه در تشکیل جامعه مدنی نقش بسیار مهمی دارد.
در مقابل قدرت انکارناپذیر احزاب که توانایی ایجاد توسعه همه جانبه کشور ما را نیز دارند موانعی وجود دارند که یکی از آن ها طایفه گرایی است که در زمان انتخابات درتقابل با احزاب عمل می کنند و گاهی می توان در شهر های کوچک عنوان داشت که جایگزین احزاب شده اند.
در ابتدا بایستی بپذیریم که این روند مانعی بر سر راه توسعه اجتماعی است و سپس تأثیرات مثبت وجود احزاب و آثار مخرب وجود قومیت گرایی را در فضای سیاسی و روند انتخاباتی مورد بررسی قرار دهیم.
لازمه توسعه همه جانبه در هر منطقه شناخت کافی از فرهنگ و آداب و شرایط اجتماعی و اقتصادی جغرافیایی آن منطقه است که در ایران با وجود رواج فرهنگ جدید همچنان در برخی مناطق فرهنگ سنتی و در نتیجه آن قوم گرایی در فرهنگ سیاسی آن مناطق به چشم می خورد.
حزب و تشکل های اجتماعی یکی از نشانه های یک جامعه توسعه یافته است و برای داشتن یک جامعه پیشرفته ناچار از پذیرش احزاب هستیم. حزب را جایگزین مناسبی برای طایفه گرایی و قوم گرایی دانسته اند.
این احزاب از افراد جامعه تشکیل می شوند که با اعتقاد به یک سری اصول و با اهدافی مشترک در سازمانی گرد هم جمع می شوند و برای رسیدن به اهداف خود در پی دستیابی به قدرت هستند.
اعضای حزب بدون در نظر گرفتن قومیت و زبان و مذهب و طبقه و گروه در سراسر کشور فعالیت اجتماعی و سیاسی می کنند تا به اهداف خود نائل شوند. بنابراین تفاوت بین احزاب مختلف تنها در نوع نگرش سیاسی و برنامه های آنان است.
مشارکت در احزاب سیاسی باعث می شود که هرکس جدای از وابستگی قومی و طایفه ای و مذهبی احساس کند که در برخورداری از حقوق مختلف با دیگران مساوی است. و این نگرش سبب تثبیت هویت ملی خواهد شد. ولی درجایی که وابستگی قومی، زبانی، مذهبی و... وجود دارد گروهی حس خواهند کرد که به حقوق آن ها بیتوجهی شده و در نتیجه انگیزه خود را برای مشارکت در امور سیاسی و اجتماعی از دست خواهند داد.
بنابراین این احزاب هستند که می توانند با بیان اهداف و ارزش هایی که برای کل جامعه جذابیت داشته باشند آن ها را متحد سازند.
احزاب به دلیل نداشتن وابستگی قومی و قبیله ای برای گزینش افراد توانمند از هرگروه و قومی آزادند و می توانند افراد توانا و لایق را برای مسئولیت ها و نمایندگی مجلس انتخاب کنند اما در صورتی که جایگاه احزاب آنگونه که باید و شاید تثبیت نشده باشد و در وضعیت ضعف به سر برند، نگرش سنتی یا همان قبیله ای بر روند انتخابات سایه خواهد افکند، چنانکه در برخی از نقاط کشورمان شاهد این روال هستیم که رفتار سیاسی افراد کاملا متأثر از کشمکش های قومی بوده و این موضوع مانع از جهت گیری و در نتیجه تصمیم گیری صحیح سیاسی گشته است. به طوری که منافع قبیله ای بر منافع اجتماع غلبه یافته است.
در هر حال چنین به نظر می رسد که نمی توان برای رسیدن به «جامعه ای مدرن» به شیوه ای مدرن اندیشید اما در بروز رفتارهای اجتماعی، عملکردهای واپسگرایانه داشت. از سوی دیگر پیروی کردن از ارزش های قومی و قبیله ای در زمان انتخابات عملکردی واپسگرایانه و بازگشت به برهه ای از تاریخ است که جامعه مدنی ایران بیش از یک قرن درتلاش برای فاصله گرفتن از آن است و بر هیچ مبنای اصولی نیز استوار نیست، تقویت احزاب سیاسی بهترین راه برای پایان دادن به روند قومیت گرایی در این سرزمین است.
صالحه یاری، دبیر جبهه ایستادگی استان کرمانشاه